Rotavirus: wat is het en wat kun je ertegen doen?

Niet iedereen kent het rotavirus, maar het komt vaak voor in Nederland. Het wordt ook wel buikgriep genoemd. Vooral kinderen van zes maanden tot twee jaar oud kunnen flink last hebben van deze infectie: jaarlijks belanden zo’n 3500 kinderen zelfs in het ziekenhuis. Dit kun je doen om je kind te beschermen.

In samenwerking met expert

Henrike ter Horst

medisch adviseur

Wat is het rotavirus?

Een rotavirusinfectie is een besmettelijke ziekte waarbij het slijmvlies aan de binnenkant van de maag en darmen ontstoken raakt. Het is een ziekte die in Nederland veel voorkomt en vaak wordt het buikgriep genoemd. Meestal zijn de symptomen koorts, misselijkheid, overgeven en/of diarree. De klachten houden vier tot negen dagen aan. Hier vind je tips voor als je baby diarree heeft en hier lees je meer over peuterdiarree.

Je kind kan de ziekte meerdere keren krijgen. De eerste keer dat hij besmet raakt, zijn er meestal klachten. Hierna verloopt de ziekte meestal minder ernstig of zijn er zelfs helemaal geen ziekteverschijnselen.

INCUBATIETIJD*: één tot drie dagen
SYMPTOMEN: plotseling opkomende diarree, koorts, misselijkheid en braken.
BESMETTELIJK: ja, heel besmettelijk, tot ongeveer acht dagen na de eerste ziektedag.
RISICO VOOR ZWANGEREN: nee, maar let bij diarree altijd op tekenen van uitdroging, want dan is behandeling snel nodig. Deze kinderziektes zijn wel gevaarlijk voor zwangere vrouwen.

*De tijd die verstrijkt tussen de besmetting en de eerste symptomen.

Rotavirus en jonge kinderen

Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) krijgt bijna ieder kind onder de vijf jaar vroeg of laat het virus. Jonge kinderen (0 tot 24 maanden) moeten vanwege uitdroging soms worden opgenomen in het ziekenhuis, jaarlijks gaat het om zo’n 3500 ziekenhuisopnames.

Bij premature baby’s, baby’s met een laag geboortegewicht (dysmatuur) of baby’s die een aangeboren ziekte hebben, kan de infectie ernstig verlopen. Van deze risicogroep overlijden per jaar zo’n zes tot zeven kinderen aan het virus.

Meer lezen: Dit zijn alle inentingen die aangeboden worden aan kinderen. 

Besmetting rotavirus

Iemand met het rotavirus scheidt miljarden deeltjes van dit virus uit in zijn ontlasting. Het wordt vooral verspreid door ongewassen handen na toiletbezoek of luier verschonen. Het komt via de handen in de mond terecht, waarna je ziek wordt. Maar je kunt het virus ook oplopen via besmet speelgoed, deurkrukken of andere voorwerpen. Goede hygiëne helpt de verspreiding tegengaan. Goed handen wassen dus als je naar het toilet bent geweest, na het verschonen van luiers en voor het eten (maken).

Download hier onze ‘schone-handen-poster’: zo doe je het goed. 

Symptomen rotavirus

De ziekteverschijnselen van het rotavirus zijn overgeven en plotselinge, hevige diarree, soms met buikpijn. De diarree is heel frequent, soms wel tien tot twintig keer per dag. Ook koorts en misselijkheid zijn symptomen. Er bestaat door het overgeven en de diarree een risico op uitdroging, vooral bij jonge kinderen. Meer weten? Zo herken je uitdroging bij een baby of kind.

Niet alle ziekteverschijnselen treden altijd op. De klachten duren zo’n vier tot negen dagen. Je kunt het rotavirus vaker krijgen. Maar als je het al eens hebt gehad, verloopt de ziekte een volgende keer minder ernstig. Soms merk je er zelf niets van. Je kunt het rotavirus dus hebben en anderen ermee besmetten zonder dat je je ziek voelt.

Risico op uitdroging

Als je kind door het rotavirus veel moet spugen en diarree heeft, verliest hij veel vocht. Dat kan tot uitdroging leiden. Bij jonge kinderen, onder de twee jaar, kan dat heel snel gaan. Zeker als je kind ook slecht drinkt, is er risico op uitdroging. Uitdroging kan levensgevaarlijk zijn voor baby’s en jonge kinderen, dus houd dit heel goed in de gaten en laat je kind veel drinken als hij ziek is. Tip: zoveel moet je baby en kind per dag drinken.

Tekenen van uitdroging zijn:

• Een aantal uren geen natte luier
• Soms plast het kind helemaal niet meer
• Donkere urine
• Voortdurend dorst
• Droge mond en lippen
• Diepliggende ogen
• Huilen zonder tranen
• Lusteloosheid, sufheid of zwakheid
• Verwardheid of verminderd bewustzijn
• Een ingezakte fontanel
• Snelle ademhaling of hartslag
• Als je met je vingers een huidplooi optilt, blijft deze even ‘staan’

Als je kind tekenen van uitdroging vertoont, neem dan direct contact op met je huisarts.

Wanneer huisarts inschakelen? 

Als je kind het rotavirus heeft, hoef je in principe niet naar de huisarts. Het gaat vanzelf over. Maar zodra je tekenen van uitdroging ziet of als je kind heel jong is of behoort tot de risicogroep, moet je contact opnemen met de huisarts.

Doe dat bij kinderen onder de twee jaar als hij:

• tekenen van uitdroging heeft
• niet wil drinken
• diarree heeft en hoge koorts
• steeds moet huilen
• steeds moet overgeven

Doe het ook als je (oudere) kind: 

• Niet wil drinken
• Niets binnenhoudt
• Continu blijft huilen
• Er bloed of slijm in de ontlasting zit
• Als de diarree na een week nog niet over is
• Als je kind hoge koorts heeft
• Als hij heel hevige buikpijn heeft
• Als tekenen van uitdroging vertoont

Bij waterdunne diarree is het lastig om te zien of je kind genoeg plast. Neem contact op met je huisarts als je twijfelt.

Tip: uit de ontlasting van je kind kun je veel aflezen. Lees hier waar je op moet letten.

Wat kun je tegen het rotavirus doen?

Er bestaan geen medicijnen tegen het rotavirus: het gaat vanzelf over. Zorg in elk geval dat je kind goed blijft drinken om uitdroging te voorkomen. Bied extra de borst aan of de fles. Als je kind al ouder is, kun je drankjes met suiker (zoete dranken) geven en met zout (bouillon). Je kunt ook kant-en-klare zakjes met een mengsel van zouten en druivensuiker bij de drogist of apotheek kopen, ORS heet dit. Lees goed in de bijsluiter voor welke leeftijd het geschikt is en hoe je het gebruikt. 

Besmetting voorkomen

Heeft je kind het rotavirus en wil je voorkomen dat de rest van je gezin ook ziek wordt? Probeer besmetting dan te voorkomen door:

1. Iedereen goed de handen te laten wassen na een toiletbezoek.
2. Zelf goed je handen te wassen na het verschonen van luiers.
3. Voor het eten of het bereiden van eten goed de handen te wassen.
4. Het toilet goed schoon te houden.
5. Als er meerdere toiletten in huis zijn, dan kun je je zieke kind zijn eigen toilet geven.
6. Geef het speelgoed regelmatig een schoonmaakbeurt.

Lees ook: Zo moet je handelen als je kind koorts heeft

Mag je kind naar het kinderdagverblijf?

Als je kind het rotavirus heeft, maar geen koorts heeft boven 38,5 graden en zich verder goed voelt, mag hij naar het kinderdagverblijf. Geef wel altijd aan de medewerkers door dat je kind diarree heeft (of als je kind naar school gaat aan de leerkracht). Als meer dan een derde van de groep diarree heeft, moet de kinderopvang de GGD informeren. Wanneer mag een ziek kind naar het kinderdagverblijf?

Vaccinaties tegen het rotavirus

Op Prinsjesdag 2022 werd bekend dat het vaccin tegen het rotavirus vanaf 2024 wordt opgenomen in het rijksvaccinatieprogramma. De hoop is dat hiermee jaarlijks zo’n 1900 tot 3400 ziekenhuisopnames van kinderen onder de vijf jaar worden voorkomen. Jaarlijks belanden zo’n 3600 kinderen met het rotavirus in het ziekenhuis. Het vaccin zal gratis aan alle zuigelingen worden aangeboden. Op aanraden van de Gezondheidsraad krijgen pasgeborenen geen prik, maar een ‘drinkvaccin’: een vloeistof die wordt opgedronken.

Meer lezen: Inentingen en vaccinaties bij je baby en kind

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bron: RIVM, Trouw

Paracetamol zetpillen

Bestel

Neusspray voor baby's

Bestel

Digitale thermometer

Shop

Vitamine D

Bestel

Oorthermometer

Shop