Zwangere ZZP'er? Recht op een ZEZ-uitkering

Ben je zwanger en heb je een eigen bedrijf of werk je als freelancer? Dan heb je recht op een uitkering tijdens je zwangerschapsverlof: de ZEZ-uitkering. Hoe doe je dat? En wat zijn je rechten en plichten als zwangere zelfstandige?

Wat is een ZEZ-uitkering?

Ben jij zelfstandige en zwanger? Dan heb je tijdens je zwangerschap en na de bevalling recht op een uitkering. Deze uitkering heet de Zelfstandige en Zwanger-regeling (ZEZ). De uitkering duurt minimaal 16 weken. Als je bevalt van een meerling krijg je de ZEZ-uitkering minimaal 20 weken.

Wanneer ben je een zelfstandige?

Volgens het UWV kun je een ZEZ-uitkering aanvragen als je werkt als zelfstandige, met of zonder personeel. Bijvoorbeeld als je:

een eigen onderneming hebt.
partner een eigen bedrijf heeft en jij daarin meewerkt.
directeur-grootaandeelhouder, huisarts, artiest of gastouder bent, of als je werkt voor iemand met een persoonsgebonden budget (pgb).
medeaandeelhouder bent van het bedrijf waar je werkt.
werkt als beroepsbeoefenaar met een arbeidsovereenkomst als alfahulp of particuliere huishoudelijke hulp.

Let op: een voorwaarde om de ZEZ-uitkering te krijgen, is dat je als zelfstandige werkte op de dag vóórdat de uitkering inging. Anders kun je geen ZEZ-uitkering krijgen.

Hoe vraag je een ZEZ-uitkering aan?

Een ZEZ-uitkering kun je via de website van het UWV aanvragen. Je hebt hiervoor een geldig DigiD nodig. Als je op de pagina met jouw persoonlijke gegevens bent, kun je het aanmeldformulier invullen. Binnen twee weken krijg je een ontvangstbevestiging van het UWV en na uiterlijk acht weken krijg je bericht of jij wel of niet in aanmerking komt voor de ZEZ-uitkering.

Wanneer kun je een ZEZ-uitkering aanvragen?

Je kunt een ZEZ-uitkering aanvragen als je 24 weken zwanger bent. Het is belangrijk dat je de uitkering uiterlijk 2 weken voor de start van je zwangerschapsverlof aanvraagt.

Je kunt tot een jaar terug een ZEZ-uitkering aanvragen. Je krijgt dan wel minder uitkering. Had je langer dan een jaar geleden recht op een ZEZ-uitkering en vraag je die nu aan? Dan krijg je geen uitkering meer.

Voorbeeld: Je hebt recht op een ZEZ-uitkering van 1 juli 2020 tot en met 21 oktober 2020. Maar je vraagt de uitkering pas op 1 oktober 2021 aan. Je krijgt dan alleen een uitkering over de periode van 1 oktober 2020 tot en met 21 oktober 2020.

Hoogte van ZEZ-uitkering

Wat de hoogte van je uitkering is, hangt af van je inkomen in het jaar vóór je zwanger werd en van het aantal uren dat je toen hebt gewerkt. Goed om te weten: de uitkering is nooit hoger dan het wettelijk bruto minimum (jeugd)loon. De ZEZ-uitkering is inclusief 8% vakantiegeld.

1225 uur of meer gewerkt
Heb je minimaal 1225 uur als zelfstandige gewerkt? Dan krijg je tijdens je verlof de maximale ZEZ-uitkering. Je ontvangt per werkdag een uitkering die gelijk is aan het bruto minimum dagloon. Voor werknemers van 21 jaar en ouder is dit 1.653,60 euro per maand.
Minder dan 1225 uur gewerkt
Heb je minder dan 1225 uur als zelfstandige gewerkt? Dan is de hoogte van je uitkering afhankelijk van de winst die je in het vorige jaar hebt gemaakt. Werk je mee in het bedrijf van je partner? Dan kijkt het UWV naar de winst die jij hebt behaald en ook naar die van je partner.
Je werkt nog maar kort als zelfstandige
Werk je nog maar kort als zelfstandige? Ook dan kun je een ZEZ-uitkering aanvragen. Het UWV berekent jouw ZEZ-uitkering over het aantal dagen dat je als zelfstandige hebt gewerkt, voordat je zwanger werd.

Wanneer wordt de uitkering uitbetaald?

Het UWV betaalt de ZEZ-uitkering één keer per week uit. De uitkering wordt op jouw bankrekening gestort.

Laat jij je tijdens je verlof vervangen door iemand anders en duurt deze vervanging de hele periode van de uitkering? Dan betaalt het UWV de ZEZ-uitkering bruto aan het uitzendbureau of bemiddelingsbureau. Dit is voor jou voordeliger dan wanneer het UWV de uitkering aan jou betaalt of wanneer je zelf de vervanger betaalt. Als het bedrag voor het inhuren van een vervanger hoger is dan jouw uitkering, moet je zelf het verschil betalen.

Rechten en plichten met een ZEZ-uitkering

Vanaf het moment dat je bij het UWV een ZEZ-uitkering aanvraagt, zijn er een aantal regels waar je je aan moet houden. Het UWV kan op die manier bepalen of je recht hebt op een uitkering, hoe hoog je uitkering wordt en hoelang je de uitkering krijgt.

Rechten

Als je een uitkering krijgt van het UWV, heb je niet alleen plichten, maar ook rechten. Het UWV moet vertrouwelijk met jouw gegevens omgaan en jij kunt je eigen gegevens inzien. Ze mogen jouw gegevens bijvoorbeeld niet aan anderen geven. Soms worden je gegevens wel doorgegeven aan bijvoorbeeld de Belastingdienst of Sociale dienst. Dit mag alleen als dat volgens de wet gebeurt.

Plichten

Dit zijn je plichten zodra je een ZEZ-uitkering aanvraagt:

Het UWV verwacht dat je alle post en/of e-mails die je van hen krijgt, leest en als het nodig is daarop reageert.
Geef altijd de juiste informatie door over jezelf en je situatie. De informatie moet kloppen, volledig zijn en op tijd worden doorgegeven. Verandert er iets in jouw situatie? Geef dit dan binnen een week nadat dit bij jou bekend is door aan het UWV. Dit moet schriftelijk gebeuren. Hier vind je de gegevens van het UWV. Geef je onjuiste of onvolledige informatie door? Dan kan het UWV besluiten om je geen uitkering meer te geven of een minder hoog bedrag. Ook kun je hiervoor een boete krijgen. Als jij bewust informatie achterhoudt, kan het UWV hier aangifte van doen.

Let op: je hoeft bij het aanvragen van een ZEZ-uitkering geen bewijsstukken mee te sturen om te laten zien dat je echt als zelfstandige werkt. Maar het UWV kan hier later wel om vragen, tot twee jaar na je zwangerschapsverlof. Bewaar dus goed je contracten of opdrachtovereenkomsten. Ook kan het UWV om kopieën van belastingaanslagen vragen. Je hoeft ook geen zwangerschapsverklaring mee te sturen, maar die vraag je wel aan bij je huisarts of verloskundige. Dit is een formulier of brief waarin de vermoedelijke bevallingsdatum staat. Bewaar deze verklaring tot in elk geval één jaar na de einddatum van je zwangerschapsuitkering. Het kan voorkomen dat het UWV hier later alsnog nog naar vraagt.

Lees meer: Waarom het aanvragen van een zwangerschapsverklaring belangrijk is

Duur van ZEZ-uitkering

De ZEZ-uitkering duurt minimaal 16 weken. De uitkering gaat in tussen 6 en 4 weken voor de dag na de uitgerekende datum. Je bepaalt binnen deze periode zelf op welke dag je de uitkering laat ingaan. Na je bevalling heb je recht op minimaal 10 weken uitkering.

Te vroeg geboren

Beval je al voordat je zwangerschapsverlof is ingegaan? Dan krijg je 16 weken bevallingsuitkering vanaf de dag van de geboorte. Komt je baby vroeger dan uitgerekend, maar was je wel al met verlof? Dan tel je de werkdagen dat je minder dan 6 weken de zwangerschapsuitkering hebt ontvangen op bij de periode waarin je je uitkering krijgt. Lees meer: Alles over eerder bevallen dan 37 weken zwanger
Later dan uitgerekend

Komt de baby later dan de uitgerekende datum? Dan loopt je zwangerschapsuitkering door tot het moment van de bevalling. Je bevallingsuitkering gaat in, zodra je baby is geboren. De extra ontvangen uitkeringsdagen vóór je bevalling gaan niet van je bevallingsuitkering af. Je hebt dan dus langer dan 16 weken een uitkering. In totaal kun je nooit minder dan 16 weken een ZEZ-uitkering krijgen, maar wel méér.
Tweeling of meerling

Verwacht je een tweeling of een meerling? Dan duurt de ZEZ-uitkering minimaal 20 weken. De uitkering gaat in tussen 8 weken en 10 weken voor de dag na de uitgerekende datum. Lees meer: Met deze tool bereken je eenvoudig je uitgerekende datum

Gedeeltelijk in loondienst

Werk jij gedeeltelijk als zelfstandige en daarnaast ook in loondienst? Je kunt dan recht hebben op meerdere uitkeringen tijdens je zwangerschap en na de bevalling. Onthoud wel dat je alleen krijgt wat je normaal ook in totaal zou verdienen. Krijg je door alle uitkeringen meer geld dan normaal? Dan wordt het teveel van het totale bedrag afgetrokken.

Tips voor zwangere zzp’ers

Naast het aanvragen van een ZEZ-uitkering, is het verstandig om je klanten en eventueel je werknemers voor te bereiden op je afwezigheid tijdens je verlof. Een paar tips:

Licht je klanten en werknemers in over je zwangerschap
Stel het inlichten van je klanten en werknemers niet te lang uit (dit is het beste moment). Zo kunnen zij zich ook voorbereiden op jouw afwezigheid. Wees niet bang dat je klanten zult verliezen. Als zij blij zijn met jouw werk, zullen ze na je verlof waarschijnlijk graag weer met je willen werken.
Regel eventueel vervanging
Regel op tijd een vervanger, zodat je die goed kunt inwerken. Als je iemand hebt gevonden, laat dit dan ook aan je klanten en werknemers weten, en breng ze met elkaar in contact. Heb je geen vervanger? Bied je klanten en werknemers dan andere oplossingen aan voor eventuele problemen en vragen tijdens je verlof.
Je klanten zijn prioriteit
Voor jou is je zwangerschap topprioriteit, maar laat je klanten en eventueel personeel niet het gevoel hebben dat de werkrelatie lijdt onder je zwangerschap. Kom je afspraken na en lever je werk op tijd in.
Werk vooruit
Als het kan, probeer dan een planning te maken en haal je projecten eventueel naar voren. Dan is dat maar alvast gedaan voordat je verlof begint. Houd er rekening mee dat het tegen het einde van je zwangerschap zwaarder kan worden om je werk in hetzelfde tempo te blijven doen. Vergeet niet dat je kind onverwacht ook eerder geboren kan worden of dat je met zwangerschapskwalen te maken krijgt waardoor je eerder moet stoppen met werken dan je gepland had. Lees ook: Dit zijn alle zwangerschapskwaaltjes waar je last van kunt krijgen
En daarna: van je verlof genieten!
Het klinkt misschien makkelijk, maar probeer je tijdens je verlof niet te druk te maken om je werk. Rust goed uit voordat je baby komt en als hij er is, geniet dan vooral van de kraamweek en de weken daarna. Lees meer: Leuke dingen die je kunt doen tijdens je zwangerschapsverlof

Meer weten?

Meer informatie over de zwangerschapsuitkering voor zelfstandigen vind je op de website van het UWV en op de website van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Bij het Juridisch Loket kun je terecht voor gratis advies over regels rondom zwangerschap en meer zaken.

Lees meer: Zwangerschapsverlof: dit zijn je rechten