Wat betekent bruine afscheiding?

Iedere vrouw heeft vaginale afscheiding en dat is heel normaal. Maar wat moet je doen als de afscheiding bruin van kleur is? Wat zijn de oorzaken en wanneer neem je contact op met je huisarts? Alles over bruine afscheiding.

Wat is vaginale afscheiding?

Het is misschien niet altijd even prettig, maar vaginale afscheiding is een heel natuurlijk verschijnsel. De baarmoederhals en -wand maken vocht en slijm aan dat af en toe door de vagina naar buiten komt. Dat vocht en slijm noemen we vaginale afscheiding (fluor vaginalis). Het heeft een belangrijke functie; het beschermt je vagina en baarmoeder tegen ziektekiemen en heeft een reinigende werking. Het voert dode cellen en schadelijke bacteriën af en helpt zo infecties voorkomen.

Illustratie van de baarmoeder.

Kleur en geur van vaginale afscheiding

Normale afscheiding is doorzichtig, slijmerig, vochtig en geurloos. Dit wordt ook wel ‘witte vloed’ genoemd. De afscheiding kan verschillen in kleur, geur en dikte. Dit hangt samen met je menstruatiecyclus, het gebruik van de pil, seksuele opwinding, zwangerschap en eventueel de overgang. De hoeveelheid varieert per vrouw. De ene vrouw maakt relatief weinig vaginale afscheiding aan en de ander juist wat meer.

Lees hier meer over afwijkende vaginale afscheiding tijdens je zwangerschap.

Bruine afscheiding

De afscheiding is meestal doorzichtig, slijmerig, vochtig en geurloos. Het droogt gelig op en soms ziet het er wat korrelig uit als je het op je onderbroek aantreft. De afscheiding kan in sommige gevallen ook bruin van kleur zijn. Meestal is dit niet ernstig en wordt het veroorzaakt door een bloedvaatje in je vagina dat is gesprongen. Je kunt bijvoorbeeld bruine afscheiding na de seks hebben. Dit is in principe onschuldig. Heb je last van veel bruine afscheiding of houdt het een paar dagen aan, dan is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts.

Oorzaken van bruine afscheiding

Er zijn meerdere oorzaken waarom vaginale afscheiding bruin van kleur kan zijn. Bij de ene oorzaak hoef je je geen zorgen te maken, maar bij de ander is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts.

1. Menstruele oorzaken van bruine afscheiding:

• Menstruatie
  De eerste twee à drie dagen van de menstruatie verlies je het meeste bloed en dat is vaak rood van kleur. Aan het eind van je ongesteldheid is het bloed meer gemengd met slijmvlies en de normale afscheiding. Dan kleurt je menstruatie donkerder en heb je waarschijnlijk afscheiding die bruinachtig van kleur is. Sommige vrouwen hebben ook bruine afscheiding voor de menstruatie of aan het begin van hun ongesteldheid. Bloed kan al bruin kleuren in je vagina op weg naar buiten of pas in je maandverband of tampon. Menstruatiebloed is dus niet altijd rood van kleur.
• Ovulatiebloeding
  Ongeveer veertien dagen voordat je ongesteld moet worden, vindt de eisprong plaats. Tijdens de ovulatie komt er een eicel vrij uit de eierstok en dat gaat gepaard met een beetje bloed. Dit bloed vermengt zich met het normale vaginale vocht en zorgt voor een lichtbruine vaginale afscheiding.
• Oud endometriumweefsel
  Bruine vaginale afscheiding kan het gevolg zijn van oud weefsel dat het lichaam niet heeft verlaten tijdens de laatste menstruatie. Dit weefsel kan nog even in de baarmoeder zitten, voordat het uiteindelijk het lichaam verlaat.
• Perimenopauze
  De perimenopauze is de fase rondom de menopauze. Je lichaam luidt de overgang in. In deze periode verandert je hormoonhuishouding: de aanmaak van oestrogeen en progesteron gaat schommelen en je krijgt een onregelmatige menstruatie waardoor je soms ook last van bruine afscheiding kunt krijgen. De gemiddelde leeftijd waarop dit speelt is rond 45 jaar.

2. Hormoongerelateerde oorzaken van bruine afscheiding

• De pil
  Als je de pil pas net slikt, moet je lichaam hier aan wennen. Soms gebeurt het dat het achtergebleven menstruatiebloed van je vorige ongesteldheid naar buiten komt als bruine afscheiding. Met de pil kun je je eigen menstruatie regelen door de pil door te slikken in je stopweek. Je wordt dan niet ongesteld. Dit kan wel gepaard gaan met een zogenaamde doorbraakbloeding of bruine vaginale afscheiding.
• Stress
  De hormoonspiegels in je lichaam kunnen veranderen als je veel stress hebt. Dit kan leiden tot tussentijdse bruine vaginale afscheiding.
• Gewichtsverlies
  Je hormoonhuishouding kan ook anders worden als je plotseling veel gewicht verliest. De veranderingen in je hormonen kunnen voor tussentijdse bruine afscheiding zorgen.

3. Zwangerschapsgerelateerde oorzaken van bruine afscheiding

• Innestelingsbloeding
  Bruine afscheiding kan ook duiden op een zwangerschap. Als de bevruchte eicel zich in de baarmoederwand nestelt, kan een bloedvaatje worden geraakt. Hierdoor kan lichtbruine, roze of rode afscheiding ontstaan. Vandaar dat dit ‘innestelingsbloeding’ wordt genoemd. Dit vindt meestal plaats tussen de tien en veertien dagen na de bevruchting. Lees hier meer over innestelingsbloeding.

Tip! Zwangerschapstesten van verschillende merken bestel je hier

• Een probleem met de placenta
  Als je tijdens je zwangerschap last hebt van bruine vaginale afscheiding kan er een probleem zijn met de placenta. Het is belangrijk dat je meteen contact opneemt met de huisarts, verloskundige of gynaecoloog.
• Miskraam
  Buikpijn en/of vaginaal bloedverlies zijn meestal de eerste signalen van een miskraam. Dit kan per vrouw verschillen. Sommigen hebben een paar dagen last van bruine afscheiding en dat kan later overgaan in helderrood bloedverlies. Andere vrouwen hebben meteen helderrood bloedverlies waarna de miskraam snel volgt. Hoe verloopt een spontane miskraam en wat moet je doen?

4. Ziektegerelateerde oorzaken van bruine afscheiding

• Bacteriële vaginose
  Normaal is er een balans tussen goede en slechte bacteriën in de vagina, maar soms krijgen slechte bacteriën de overhand. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren na het innemen van antibiotica. Bacteriële vaginose kan een sterk ruikende, donkerbruine vaginale afscheiding geven. Ook kan je last hebben van jeuk en irritatie. Meestal gaat het vanzelf over, maar als je er veel last van hebt kun je contact opnemen met de huisarts.
• SOA’s of vaginale infectie
  Als je afscheiding vreemd ruikt of gepaard gaat met jeuk of roodheid dan is het slim direct contact op te nemen met de huisarts. Je kunt een vaginale infectie of seksueel overdraagbare aandoening (soa) hebben opgelopen. Vooral bij chlamydia en gonorroe komt bloedverlies regelmatig voor. Vaak schamen vrouwen zich hier voor en durven ze niet naar de dokter te gaan. Een soa is niets om je voor te schamen en het is belangrijk dat je naar de dokter gaat om de juiste behandeling te krijgen.
• Pelvic inflammatory disease (PID)
  Pelvic inflammatory disease is een ontsteking in het kleine bekken waar onder andere de baarmoeder, eileiders en eierstokken zich bevinden. De infectieziekte ontstaat als bacteriën de inwendige organen bereiken door bijvoorbeeld onveilige seks of een medische ingreep in het kleine bekken. PID kan heftige buikpijn veroorzaken, koorts of veranderde vaginale afscheiding. Neem altijd contact op met je huisarts als je last hebt van een of meerdere symptomen. PID is een ernstige ziekte die serieuze schade aan je voortplantingsorganen kan veroorzaken.
• Baarmoederhalskanker
  Baarmoederhalskanker – ook wel cervixkanker of cervixcarcinoom genoemd – is kanker die ontstaat in het slijmvlies van de baarmoedermond of -hals (cervix). Dit is het onderste deel van de baarmoeder dat uitsteekt in de vagina en ongeveer twee centimeter lang is. Belangrijke symptomen zijn bloedverlies na seks en abnormale (bruine) afscheiding. Het is belangrijk om je te laten onderzoeken bij de huisarts. Hij kan je verder onderzoeken en/of doorverwijzen naar de gynaecoloog.

Bruine afscheiding na seks

Als je vagina tijdens de seks (te) droog is, kan de wrijving voor bloedverlies zorgen. Dit kan in de vagina worden veroorzaakt, maar ook de hoger gelegen baarmoederhals kan worden geraakt tijdens de seks. Is dit het geval, dan duurt het vaak langer voordat het bloed naar buiten komt. Tegen die tijd is het bloed vaak bruin van kleur geworden.

Wanneer bel je de dokter als je bruine afscheiding hebt?

Bruine afscheiding is in veel gevallen een normaal verschijnsel, maar soms kan er een andere oorzaak zijn. Bij de volgende symptomen is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts:

• Aanhoudende vaginale jeuk.
• Een branderig gevoel bij het plassen.
• Als de afscheiding opvallend van kleur of geur is, of flink toeneemt.
• Bloederige vaginale afscheiding buiten de menstruatie om.
• Als je vermoedt dat je een soa hebt.
• Bij bruine afscheiding en buikpijn.

Onderzoek, diagnose en behandeling

De behandeling van bruine vaginale afscheiding hangt af van de onderliggende oorzaak. Zo wordt een vaginale schimmelinfectie meestal behandeld met een schimmeldodend medicijn dat in de vagina wordt gebracht. Je kunt ook een lichamelijk onderzoek krijgen bij de huisarts. De dokter neemt wat vaginale afscheiding af voor een kweek en dan kan worden vastgesteld welke bacterie de ontsteking veroorzaakt. Eventueel krijg je daarna een antibioticakuur.

Meer lezen: Antibiotica slikken als je zwanger bent: hoe gevaarlijk is dat?

Wat kun je zelf doen tegen bruine afscheiding?

Hoewel het vervelend is, kun je niet direct iets tegen bruine afscheiding doen. Het is geen goed idee om tampons, maandverband of inlegkruisjes te gebruiken. Hierdoor kan het broeierig in je vagina worden en zo vergroot je de kans op een vaginale infectie.

Dit kun je beter wel doen om (bruine) afscheiding te verminderen of te voorkomen:

1. Was je vagina alleen met water en niet met zeep. Zeep kan de natuurlijke balans van je vagina verstoren.
2. Veeg je billen af van voor naar achter: zo voorkom je dat bacteriën in de vagina terechtkomen en een infectie veroorzaken.
3. Ga na de seks altijd even naar de wc.
4. Draag het liefst katoenen ondergoed en draag niet te strakke kleding.

Wanneer verdwijnt bruine afscheiding?

Bruine afscheiding kan regelmatig terugkomen, maar ook snel weer verdwijnen. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij bruine afscheiding voor je menstruatie en tijdens de menstruatiecyclus. Als er behalve bruine afscheiding een ander symptoom is, neem dan contact op met je huisarts. Hij kan je onderzoeken en/of doorverwijzen naar de gynaecoloog.

Bron: Gezondheidsplein

Huidolie

Bestel

Zwangerschapsolie

Bestel

Buikbalsem

Bestel

Multivitamines

Bestel

Vitamine D en foliumzuur

Bestel

Acne behandeling

Bestel