Vruchtbaarheidsonderzoek bij de vrouw
Het Oriënterend Fertiliteitsonderzoek (vruchtbaarheidsonderzoek) bij de vrouw bestaat uit verschillende onderzoeken. De fertiliteitsarts of gynaecoloog bepaalt welke onderzoeken zinvol zijn. Niet iedere vrouw met vruchtbaarheidsproblemen hoeft alle onderzoeken te ondergaan.
- 01.
Onderzoek van de menstruatiecyclus
Als je regelmatig menstrueert en je menstruatiecyclus tussen de 21 en 35 dagen duurt, is het vaak overduidelijk dat dit past bij een normale cyclus met een eisprong. Verder onderzoek is dan niet nodig.
Duurt je menstruatiecyclus regelmatig niet tussen de 21 en 35 dagen, dan kan het zijn dat de eisprong ook onregelmatig of niet plaatsvindt. Er wordt dan verder onderzoek gedaan naar je cyclus. Het monitoren van de cyclus met behulp van gynaecologische echo's en/of bloedonderzoek kan duidelijkheid geven of er een eisprong plaatsvindt.
Hormoonscreening en bloedonderzoek
Een onregelmatige menstruatiecyclus komt meestal door problemen met de eisprong. Dat kan komen door stoornissen in de hormoonhuishouding. Om die stoornissen op te sporen, wordt er bloed afgenomen. De hormonen die worden onderzocht hebben te maken met de functie en de productie van hormonen vanuit de hersenen, de eierstokken en met de functie van de schildklier.
Ook wordt het bloed onderzocht op een chlamydia-infectie. Door deze soa kunnen afwijkingen aan de eileiders ontstaan. Deze infectie kan ongemerkt via de baarmoedermond naar de eileiders gaan en daar verklevingen en littekens veroorzaken, waardoor de zaadcellen er niet meer door kunnen.
Vaginale echoscopie
Met een vaginale echoscopie worden de eierstokken en baarmoeder in beeld gebracht. Afwijkingen aan deze organen zijn vaak tijdens echoscopisch onderzoek te zien. - 02.
Samenlevingstest
Bij een samenlevingstest wordt gekeken hoe de beweeglijkheid van de zaadcellen in het baarmoederhalsslijmvlies is. Deze vruchtbaarheidstest wordt tegenwoordig bijna niet meer gedaan, omdat de uitslag niet heel betrouwbaar is.
Voor het uitvoeren van deze test, moet de kwaliteit van het sperma bekend zijn. Bij verminderde kwaliteit van het sperma, is deze test niet zinvol. Vlak voor een eisprong produceert de baarmoederhals helder en vloeibaar slijm. Dit slijm is een goede omgeving voor de zaadcellen om de baarmoeder in te zwemmen. Een afspraak voor deze test wordt gepland aan de hand van ovulatietesten, om zo nauwkeurig mogelijk vast te stellen wanneer je je eisprong hebt.
De avond voor de test hebben jij en je partner geslachtsgemeenschap. Tijdens het onderzoek wordt er wat slijm van de baarmoederhals gehaald. Dit slijm wordt onder een microscoop bekeken. De test is positief als er goed bewegende zaadcellen in het baarmoederslijm te zien zijn. De test is negatief als er weinig slijm te zien is en er geen of slecht bewegende zaadcellen te zien zijn. - 03.
Onderzoek van de eileiders
Om zwanger te kunnen worden, moeten de eileiders open zijn. Bij verstopte eileiders kunnen de eicel en de zaadcel elkaar niet bereiken. Om te kijken of de eileiders open zijn, wordt er vloeistof in de baarmoeder ingebracht. Deze vloeistof loopt via de eileiders de buikholte in. Met behulp van een vaginale echo, röntgenonderzoek of een kijkoperatie kan worden beoordeeld of de eileiders open zijn. - 04.
Verklevingen rond eileiders of eierstokken
In sommige gevallen wordt een kijkoperatie geadviseerd om de geslachtsorganen en de buikholte uitgebreid te beoordelen. Bij een kijkoperatie onderzoekt de arts met een camera via een kijkbuis de buikholte. Hij bekijkt of de baarmoeder er normaal uitziet, of er verklevingen rond de eileiders of eierstokken zijn en of er sprake is van endometriose. Ook wordt de doorgankelijkheid van de eileiders bekeken. Deze kijkoperatie gebeurt onder volledige narcose. - 05.
Vruchtbaarheidsonderzoek naar de voorraad eicellen
Bij vrouwen boven de 38 jaar wordt meestal onderzoek gedaan naar de voorraad eicellen in de eierstokken. Met een echo-onderzoek en bloedonderzoek kan worden beoordeeld of de voorraad past bij je leeftijd. Een verminderde voorraad eicellen heeft geen invloed op de kans om zwanger te worden. Informatie over de voorraad eicellen wordt gebruikt om te bepalen welke vruchtbaarheidsbehandelingen mogelijk zijn en soms wordt een vruchtbaarheidsbehandeling sneller gestart dan gebruikelijk.
Lees ook: Dit wil je weten over de vruchtbaarheid van de vrouw
Vruchtbaarheidsonderzoek bij de man
Bij het oriënterend fertiliteitsonderzoek (vruchtbaarheidsonderzoek) bij de man wordt eerst het sperma onderzocht. Deze semenanalyse is een onderzoek naar de kwaliteit van het sperma. Dit vruchtbaarheidsonderzoek wordt in eerste instantie gedaan bij stellen met vruchtbaarheidsproblemen. Hier vind je tips voor de man om de kwaliteit van sperma te verbeteren.
Bij deze analyse worden het aantal spermacellen, de beweeglijkheid en de vorm van de spermacellen in kaart gebracht. Om het sperma te onderzoeken, moet de man zijn zaadlozing opvangen in een potje.
Lees ook: Vruchtbaarheid van de man verhogen
Sperma van verminderde kwaliteit
Blijkt uit het onderzoek dat de kwaliteit van het sperma in orde is, dan wordt er vaak geen verder onderzoek bij de man gedaan. Dit gebeurt wel als het sperma van verminderde kwaliteit is. Omdat de kwaliteit van het zaad erg kan wisselen en beïnvloed kan worden door omgevingsomstandigheden, wordt het onderzoek meestal na acht tot twaalf weken herhaald.
Is de zaadkwaliteit dan weer verminderd, dan kan er aanvullend onderzoek worden gedaan. Bijvoorbeeld bloedonderzoek waarbij de hormoonwaardes worden gecontroleerd, lichamelijk onderzoek (van zaadballen en zaadleiders), een echo van de zaadballen en bijballen en in sommige gevallen genetisch onderzoek.
Lees hier meer over de meest voorkomende vruchtbaarheidsbehandelingen.
Bron: Catharina Ziekenhuis, Thuisarts
