Dit zijn de voor- en nadelen van de vlokkentest

Wanneer een vlokkentest?

Een vlokkentest is geen standaard onderzoek die iedere zwangere vrouw krijgt, komt hiervoor in aanmerking vanaf week 11 tot week 16. De test wordt alleen uitgevoerd in de volgende gevallen:

• Er is een afwijking gezien tijdens een echo van je baby.

• Er was een afwijkende uitslag bij de NIPT, de Niet Invasieve Prenatale Test.

• Je hebt eerder een kind gekregen met een erfelijke aandoening.

• Jij en/of je partner zijn drager(s) van een erfelijke aandoening.

Lees meer: Dit zijn de verschillen tussen de combinatietest en NIPT

Wat is de vlokkentest?

Met de vlokkentest wordt tijdens je zwangerschap onderzocht of je baby een aangeboren afwijking heeft, zoals een chromosoomafwijking. Er zijn verschillende genetische testen die tijdens de vlokkentest kunnen worden uitgevoerd. Afhankelijk van de reden van de vlokkentest, beslist de gynaecoloog of er één of meerdere genetische testen worden afgenomen.

Zo kan bijvoorbeeld met de QF-PCR test worden gekeken of het chromosoom 21, chromosoom 18 en chromosoom 13 aanwezig is of juist ontbreekt. Hiermee kan het Down-, Edwards-, of Patau-syndroom worden vastgesteld. Er is ook een genetische test waarbij alle chromosomen worden bekeken: het array onderzoek. Hiermee worden zeldzame chromosoomafwijkingen opgespoord. Daarnaast zijn er nog testen die gericht zijn op de genen en het DNA waarmee genetische afwijkingen kunnen worden opgespoord.

De vlokkentest kan bij je worden afgenomen als je elf weken zwanger bent. De gynaecoloog haalt hierbij wat weefsel uit je placenta. Dit weefsel ziet eruit als kleine vlokjes, vandaar dat dit de vlokkentest wordt genoemd. Ben je langer dan 16 weken zwanger? Dan gaat de voorkeur uit naar een vruchtwaterpunctie. Ook met dit onderzoek kunnen aangeboren afwijkingen worden opgespoord.

Tijdens de vlokkentest is er geen verdoving nodig. De meeste vrouwen vinden de ingreep niet pijnlijk. Je mag je partner of iemand anders naast je hebben tijdens het onderzoek, maar kinderen mogen niet mee. Het totale onderzoek duurt ongeveer 25 tot 30 minuten. De ingreep zelf slechts één tot twee minuten.

Zo wordt de vlokkentest uitgevoerd

De vlokkentest kan op twee manieren bij je worden uitgevoerd: via de buikwand of de vagina. De gynaecoloog beslist op welke manier dat bij jou gebeurt, want dat is afhankelijk van de positie van je placenta en de ligging van je baarmoeder. Tijdens de test wordt er tussen de 20 en 40 milligram weefsel uit je placenta weggehaald. De gynaecoloog controleert meteen of hij genoeg weefsel heeft voor het onderzoek. Als dit niet zo is, zal er nog wat weefsel bij je worden afgenomen.

Via de buikwand

Krijg je een ingreep via de buikwand, dan zal de gynaecoloog weefsel bij je afnemen via een naald. Met een echoapparaat wordt gekeken waar de naald kan worden ingebracht. Vervolgens wordt je buik ontsmet met een alcoholoplossing en daarna brengt de gynaecoloog een dunne naald, door de buikwand heen, tot in de placenta. Om het weefsel goed los te krijgen, zal de arts de naald een paar keer heen en weer bewegen. Daarna worden de vlokken opgezogen. Tijdens het onderzoek kun je het gevoel hebben dat je ongesteld bent. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van krampen in je (onder)buik.

Via de vagina

Als er weefsel bij je wordt afgenomen via de vagina wordt er een dun tangetje gebruikt. Je gaat liggen op een onderzoeksstoel en vervolgens brengt de gynaecoloog een eendenbek bij je naar binnen. Met een echoapparaat bekijkt de arts je baarmoeder en brengt hij het tangetje via de baarmoederhals naar de placenta. Door middel van het tangetje wordt er weefsel afgenomen. Veel vrouwen die dit onderzoek hebben ondergaan, vinden dit niet pijnlijk.

Lees meer: Zo werkt een nekplooimeting bij je baby

Na het onderzoek

Het advies is om het op de dag van het onderzoek rustig aan te doen. Je kunt het beste je afspraken afzeggen, niet werken en daarna rustig op de bank gaan zitten om wat te ontspannen. De dag na het onderzoek kun je de dagelijkse dingen weer oppakken.

Na de ingreep kun je last hebben van kramp in je buik. Dit kan hetzelfde voelen als menstruatiekrampen in je onderbuik. Als je een vlokkentest via je vagina hebt gehad, kun je nog een paar dagen last hebben van vaginaal bloedverlies. Dit is meestal minder dan bij een menstruatie. Verlies je veel bloed en vertrouw je het niet? Neem dan contact op met je huisarts of verloskundige. Bel ook naar één van hen als je last krijgt van koorts, vochtverlies of hevige buikpijn.

Lees meer: Dit zijn de 5 oorzaken van bloedverlies tijdens zwangerschap

Uitslag en betrouwbaarheid van de test

De vlokkentest geeft vrijwel altijd zekerheid over een chromosoomafwijking. Hij laat dus zien wat de kans van je baby is op het Down-, Edwards- en Patau-syndroom. De uitslag is na drie dagen bekend. Als er andere genetische testen zijn uitgevoerd tijdens de vlokkentest en er meer chromosomen en/of genen bekeken moeten worden, is de uitslag tien tot veertien dagen na het onderzoek bekend. Mocht er bij jou geen of een onduidelijke uitslag zijn, dan kun je beslissen of je nog een vruchtwaterpunctie wilt laten afnemen.

De vlokkentest is zeer betrouwbaar. Dit komt doordat de cellen uit jouw placentaweefsel 98 tot 99 procent dezelfde chromosoomsamenstelling hebben als de cellen van de ongeboren baby. Houd er wel rekening mee dat het onderzoek geen uitsluitsel geeft over de verdere gezondheid of andere aandoeningen bij je baby.

Wat als er een afwijking is?

Bij een afwijkende uitslag krijg je een gesprek met de gynaecoloog, klinisch geneticus of een andere kinderspecialist. Tijdens dit gesprek hoor je wat de aandoening inhoudt, wat de gevolgen zijn voor je baby en voor jezelf, en welke behandeling er na de geboorte mogelijk is. Als de uitslag niet goed is, kun je voor de moeilijke keuze komen te staan om je zwangerschap wel of niet af te laten afbreken.

Lees meer: Prenatale screening: hierop wordt je baby onderzocht

Voor- en nadelen vlokkentest

Twijfel je om een vlokkentest te laten doen? Hieronder vind je de voor- en nadelen op een rij.

Voordelen

• Het onderzoek is zeer betrouwbaar. Het kan in 98 tot 99 van de 100 gevallen zekerheid geven of je baby wel of niet een chromosoomafwijking heeft.

• Het onderzoek vindt al vroeg in de zwangerschap plaats en de uitslag is relatief snel bekend. Mocht je een ongunstige uitslag krijgen, dan heb je nog de tijd om te beslissen of je de zwangerschap wil laten beëindigen.

Nadelen

• Doordat er een stukje weefsel uit de placenta wordt weggehaald, bestaat er een kleine kans op een miskraam. Deze kans is 0,5%.

• Vergeleken met de vruchtwaterpunctie is de vlokkentest iets minder betrouwbaar.

Er is geen verschil in risico wanneer de vlokkentest via de buikwand of via de vagina wordt uitgevoerd.

Lees meer: Dit zijn de voor- en nadelen van een vruchtwaterpunctie tijdens de zwangerschap

Vlokkentest versus vruchtwaterpunctie

Ook met een vruchtwaterpunctie worden aangeboren afwijkingen opgespoord. De vruchtwaterpunctie is in principe de meest betrouwbare test om te controleren of je kind een aangeboren afwijking heeft. Met bijna absolute zekerheid kan de arts vaststellen of je kind wel of geen afwijking heeft. Ook is er bij een vruchtwaterpunctie een iets kleinere kans (0,3 %) op een miskraam. Dit betekent dat 3 op de 1000 vrouwen die een vruchtwaterpunctie laten uitvoeren, een miskraam krijgen. Een reden om toch voor de vlokkentest te kiezen, is dat dit eerder in de zwangerschap kan worden gegaan.

Een vruchtwaterpunctie kan pas na vijftien weken (tot het einde van de zwangerschap). Sommige vrouwen voelen dan al leven en hebben het nieuws aan iedereen verteld, wat het eventuele afbreken van de zwangerschap extra verdrietig maakt. Ook kan dit dan niet meer via curettage, maar moet de bevalling worden opgewekt.

Kosten vlokkentest

Als de uitslag van de NIPT ongunstig was, wordt de vlokkentest vergoed vanuit je basisverzekering. Dit geldt ook voor zwangere vrouwen met een medische indicatie voor vervolgonderzoek. Houd er wel rekening mee dat het van je eigen risico kan af gaan. Dit betekent dat je dan een deel zelf moet betalen. Je kunt dan ook het beste contact hierover opnemen met je eigen zorgverzekeraar.

Bronnen: Opvoedinformatie, De Verloskundige, Radboud UMC