Roken tijdens de zwangerschap: dit zijn de gevolgen

Roken tijdens de zwangerschap

Er bestaat geen twijfel over: roken tijdens de zwangerschap is schadelijk voor je ongeboren kind. De schadelijke stoffen die jij als moeder binnenkrijgt, komen via de navelstreng en placenta ook bij de baby in je buik terecht. Bij volwassenen worden deze stoffen gedeeltelijk opgeruimd door de lever en de nieren, maar dan nog blijft roken zeer schadelijk. Bij een ongeboren baby zijn die organen nog niet af en volop in ontwikkeling. Hierdoor blijven de schadelijke stoffen langer in het bloed van een baby en kunnen ze (nog) meer schade aanrichten.

Schadelijke stoffen

Welke stoffen zijn dan zo schadelijk? Als je rookt, krijg je nicotine, koolmonoxide, zware metalen en meerdere kankerverwekkende stoffen binnen en je baby dus ook. Nicotine is een verslavende en giftige stof die de ontwikkeling van de hersenen van je ongeboren kind verstoort. Ook vernauwt deze stof bij zwangere vrouwen de bloeddoorstroming van de placenta. Hierdoor kan je ongeboren baby een tekort aan voedingsstoffen en zuurstof opbouwen. Ook koolmonoxide kan zorgen voor een zuurstoftekort bij je baby en eveneens de bloeddoorstroming van de placenta belemmeren.

Hoe dat zit met e-sigaretten of vapes? Uit onderzoek op ratten blijkt dat nicotine in een e-sigaret evenveel schade aanricht aan de hersenen, de longen, het immuunsysteem en het hart van je baby. Het roken van e-sigareten en vapes worden daarom net als sigaretten afgeraden tijdens je zwangerschap.

Is meeroken ook schadelijk?

Ook meeroken is schadelijk voor je ongeboren kind. Op deze manier komen de schadelijke stoffen ook in het bloed van jou en je baby terecht. Het is als zwangere vrouw dus niet alleen goed om zelf niet te roken, ook je partner kan voor de gezondheid van jullie baby beter stoppen met roken. Het is ook slim om uit de buurt blijven van mensen die roken.

Wat doet roken met je baby tijdens de zwangerschap?

Een ongeboren baby is negen maanden lang volop in ontwikkeling. Dit is een kwetsbare fase. Als er tijdens deze periode iets misgaat, zijn de veranderingen vaak blijvend. De schadelijke stoffen van sigaretten kunnen zorgen dat de ontwikkeling van je baby niet goed verloopt.

Roken tijdens de zwangerschap kan zorgen voor:

• Een miskraam. Roken of meeroken vergroot de kans op een miskraam tijdens je zwangerschap. Hoe groot is de kans op een miskraam als je rookt? Volgens het Trimbos Instituut heb je een 32 procent hoger risico op een miskraam als je tijdens de zwangerschap rookt.

• Een vroeggeboorte. Baby's van moeders die roken tijdens de zwangerschap hebben een grotere kans voor de 37ste week geboren te worden. Vroeggeboren baby's hebben een moeilijke start omdat hun organen nog niet helemaal ontwikkeld zijn. Er kunnen zich problemen voordoen met de ademhaling, bloedsomloop, zuurstofvoorziening in de hersenen en andere vitale organen. Ook infecties, voedingsproblemen en onderkoeling komen vaker voor bij vroeggeboren baby's.

• De ontwikkeling van astma bij je kind. Een kind kan op de lange termijn meer benauwdheid ervaren, meer hoesten en zelfs astma ontwikkelen. De groei van de longen en luchtwegen wordt onderdrukt. Daardoor is de longfunctie lager en die achterstand kan niet worden ingehaald.

• Verschillende aangeboren afwijkingen, zoals een schisis (hazenlip) of klompvoetjes.

• Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

• Als de moeder tijdens de zwangerschap heeft gerookt, is de kans groter dat de baby tijdens de bevalling overlijdt.

• Loslaten van de placenta. Normaal gesproken laat de placenta pas los nadat de baby geboren is. Bij moeders die tijdens de zwangerschap roken, bestaat de kans dat de placenta te vroeg loslaat; dus als de baby nog in de buik zit. Dit is heel gevaarlijk voor de baby, omdat hij dan geen zuurstof meer binnenkrijgt.

• Voorliggende placenta (placenta praevia). Roken zou het risico op een voorliggende placenta met 27 tot 42 procent verhogen.

• Ondergewicht. Baby's van vrouwen die de hele zwangerschap blijven roken wegen gemiddeld zo'n 150 tot 250 gram minder. Regelmatig meeroken zorgt voor een 15 tot 100 gram lichtere baby.

• Obesitas: Er is een verband tussen roken tijdens de zwangerschap en obesitas bij het kind op latere leeftijd.

• Hersenbeschadiging: op de lange termijn kan hersenbeschadiging zich mogelijk uiten in ADHD, leerproblemen en een lagere intelligentie.

• Wiegendood. Kinderen van moeders die rookten tijdens de zwangerschap, sterven vaker aan wiegendood.

Wat is slechter: stress of roken tijdens zwangerschap?

Van de vrouwen die roken, blijft circa 7,7 procent hiermee doorgaan tijdens de zwangerschap. De meest opgegeven reden hiervoor is stress. Nog regelmatig wordt gedacht dat het te veel stress zou opleveren om tijdens de zwangerschap te stoppen met roken, en stress zou slechter zijn voor de ongeboren baby dan roken. Dit is een misverstand. Het klopt dat (veel) stress tijdens de zwangerschap niet goed is voor je baby. Maar roken tijdens de zwangerschap is veel schadelijker voor je baby dan (langdurige) stress, zie de gevolgen van roken hierboven.

Bovendien zorgt (blijven) roken tijdens de zwangerschap vaak voor nog meer stress. Dit zit zo. Het roken zelf zorgt voor een stressreactie in je lichaam. De ontwenning van nicotine na het roken zorgt voor acute onrust, waarschijnlijk steek je dus juist een sigaret op omdat je de ontwenningsverschijnselen die je voelt, wilt verlichten. Stoppen met roken is daarom echt nodig om je ongeboren kind zo gezond mogelijk te laten groeien.

Lees ook: Niet stress, maar leeftijd en leefstijl belangrijkste factoren bij zwanger worden

Misverstanden over roken als je zwanger bent

Er bestaan nog meer misverstanden over roken tijdens de zwangerschap. Wij zetten ze hieronder op een rij en vertellen waarom deze stellingen zeker niet waar zijn.

1. 01.

   Je hoeft pas te stoppen met roken als je weet dat je zwanger bent.
   Niet waar. De slechte stoffen zoals nicotine in sigaretten komen vanaf de eerste dag van je zwangerschap al bij je baby terecht. Ook in de eerste weken van je zwangerschap is roken dus schadelijk. Probeer je zwanger te worden? Dan kun je het beste direct stoppen met roken. Stoppen met roken heeft bovendien invloed op de vruchtbaarheid.

2. 02.

   Een lichte baby is een makkelijke bevalling.
   Ook niet waar. De bevalling van een te licht kind is moeilijker, omdat je baby zwakker is. Er moet sneller worden ingegrepen. Ook hebben lichte baby's direct na de bevalling meer moeite zichzelf warm te houden en meer kans op een laag bloedsuikergehalte. Op latere leeftijd hebben deze kinderen bovendien vaker last van gedragsproblemen, vooral als de groeivertraging in het begin van de zwangerschap is ontstaan.

3. 03.

   De rook komt niet bij je kind.
   Niet waar, alle schadelijke stoffen van roken komen via de placenta bij je kind terecht.

4. 04.

   Vriendinnen die rookten toen ze zwanger waren, kregen een gezond kind.
   Dat is een kwestie van geluk. De ene rokende moeder brengt een gezond kind ter wereld, de ander krijgt een baby met lichamelijke problemen of een bevalling met veel complicaties. De gevolgen van roken zijn niet voor elke zwangerschap hetzelfde. Je neemt een groot risico door te blijven roken als je zwanger bent.

Lees ook: Wat je wil weten over het gebruik van medicijnen tijdens de zwangerschap

Roken na de geboorte

Roken na de bevalling brengt net zoveel risico's met zich mee als roken tijdens de zwangerschap. Een babykamer moet rookvrij zijn. In een kamer waar rook hangt, is het risico op wiegendood hoger. Ook voor de gezondheid van je baby is het niet goed. Het beste voor een baby is een huis waar niet gerookt wordt. Rook trekt overal doorheen. Ook al slaapt je baby in een andere kamer, hij kan toch rook binnenkrijgen (lees hier meer over veilig slapen).

Ook 'derderangs rook' is schadelijk voor baby's, zo blijkt uit onderzoek. Dit zijn schadelijke rookdeeltjes die op de huid, het haar en in de kleding van rokende ouders en verzorgers zitten.

Als er in de omgeving van een (pasgeboren) baby wordt gerookt, heeft de baby een verhoogd risico op:

• Wiegendood

• Verminderde afweer

• Chronische oorontsteking

• Luchtweginfecties, zoals bijvoorbeeld het RS-virus.

• Verminderde longfunctie en astmatische klachten

Lees ook: Wat mag je niet eten als je zwanger bent? En wat juist wel?

Stoppen met roken

Roken is een verslaving en daarom vinden veel mensen het moeilijk om te stoppen. Ben je zwanger en rook je? Of wil je stoppen met roken om daarna zwanger te worden? Er zijn verschillende manieren om veilig en voor altijd te stoppen met roken. Je huisarts of verloskundige kan je helpen de juiste methode te vinden of kijk op Ikstopnu.nl.

Lees ook: Stoppen met roken: voor, tijdens en na de zwangerschap

Bronnen: Trimbos Instituut, Rijksoverheid, NHG