Fases van een bevalling
Bevallen gebeurt in verschillende bevallingsfases:
- 01.
De ontsluitingsfase. De baarmoedermond gaat open (ontsluit) door de ontsluitingsweeën.
- 02.
De persfase. Je krijgt persweeën en je baby wordt geboren.
- 03.
De nageboortefase. De placenta (nageboorte) komt naar buiten en de eerste borstvoeding. Dit is ook een belangrijke fase voor de hechting tussen de baby en de ouders.
- 04.
Het natijdperk. Controles van de moeder en de baby.
Wat is de nageboortefase?
De nageboortefase is genoemd naar de geboorte van de placenta, die na de baby naar buiten komt. Wat gebeurt er nog meer tijdens de derde fase van de bevalling?
Lees ook: Van voorweeën tot beschuit met muisjes, zo verloopt een bevalling van begin tot eind
Na de geboorte: je baby in je armen
Zodra je baby is geboren, wordt hij bloot op je blote borst gelegd (of je doet dit zelf). Door dit huid-op-huid-contact wordt jouw borst warmer, om je baby op temperatuur te houden (verderop lees je meer).
De eerste ontmoeting tussen ouders en hun baby heeft een belangrijke invloed op het hechtingsproces en het ontstaan van moederinstinct en vaderinstinct. Dit wordt geregeld door het hormoon oxytocine, dat vrijkomt bij jou, je partner en jullie baby. Je baby herkent jullie stemmen en jouw geur. Ook zorgt de geur van je baby zorgt voor oxytocine-aanmaak bij jullie.
Het is fijn voor het hechtingsproces als er tijdens de nageboortefase zo min mogelijk storende invloeden zijn. Denk daarbij aan fel licht en harde geluiden. Zo kunnen je baby en jullie je helemaal richten op elkaar. Hoe minder stress, hoe beter de oxytocine kan vrijkomen.
De eerste ademhaling
In de buik heeft de baby zijn ademhalingsspieren al geoefend door vruchtwater in en uit te 'ademen'. In de vagina is zijn borstkas samengedrukt, waardoor het vruchtwater uit de longen is geduwd. Na de geboorte ontvouwen de longen zich weer en geeft de koele lucht op de huid van je baby de eerste ademprikkel.
Vaak gaan baby's huilen bij die eerste inademing. Dit huiltje kan tot wel een minuut op zich laten wachten. Zolang de navelstreng niet is doorgeknipt, krijgt je baby nog zuurstof via het bloed dat daar doorheen stroomt. Op die manier kan de overgang naar zelf ademhalen rustig verlopen. Lees hier meer over de eerste ademhaling van je baby.
Lees ook: De eerste 24 uur met je baby, wat kun je verwachten?
De eerste borstvoeding
Als je borstvoeding wilt geven, krijgt je baby in deze derde fase van de bevalling voor het eerst de borst. Baby's weten van nature hoe dit moet. Vaak moet een baby eerst even bijkomen. Als hij honger krijgt, gaat hij wat smakken, op zijn handje sabbelen of op zoek naar een tepel. De tepelhof scheidt een stof af die hetzelfde ruikt als het vruchtwater, zodat je baby de tepel goed kan vinden.
De eerste moedermelk (colostrum) bevat veel eiwitten en suikers, maar ook antistoffen die je baby beschermen tegen ziekteverwekkers. Ga je flesvoeding geven? Dan kun je je baby eventueel wel deze eerste moedermelk geven, zodat hij de antistoffen binnenkrijgt.
Wat doet de kraamverzorgende?
Tijdens de persfase en de nageboortefase is de kraamverzorgende aanwezig om te assisteren. Ze kan ook helpen bij de eerste borstvoeding. Wat doet de kraamverzorgende precies (en wat niet).
Wat is de nageboorte (placenta)?
Terwijl je baby bij jou op de borst ligt (met een mutsje op en een dekentje over jullie heen) wordt de placenta (moederkoek) geboren. Hoe lang duurt de nageboorte? Meestal komt de placenta na 15-30 minuten, maar dat mag ook een uur zijn. Je krijgt dan weer wat weeën, waarbij je een beetje moet meepersen. Het doet niet zoveel pijn als de bevalling zelf, maar vaak is het nog steeds niet prettig.
De eerste borstvoeding helpt de geboorte van de placenta. Als je baby aanhapt en zuigt, komt er extra oxytocine vrij. Hierdoor trekt de baarmoeder samen. De placenta komt zo los van de baarmoederwand en komt naar buiten. De placenta is een orgaan en lijkt een beetje op een dikke, donkerrode pannenkoek. De verloskundige vangt de placenta op en onderzoekt hem.
Lees ook: De placenta eten, een goed idee of niet?
Bloedverlies na de geboorte
Het is normaal dat je na de geboorte wat bloed verliest. Als de placenta eruit is, kan de baarmoeder krimpen. Daardoor trekken de bloedvaatjes op de plek waar de placenta zat samen, en neemt het bloedverlies af. Je verloskundige houdt het bloedverlies in de gaten.
Als het bloedverlies normaal is, kun je rustig afwachten tot de placenta er vanzelf uitkomt. De verloskundige kan hierbij helpen door zacht te duwen op je buik en de placenta aan de navelstreng onder je schaambeen door leiden.
Duurt het lang tot de placenta komt en verlies je te veel bloed? Dan helpt een injectie met oxytocine in je been meestal goed. Een enkele keer moet de placenta door de gynaecoloog worden verwijderd. Dit gebeurt onder narcose op de operatiekamer. Hier lees je meer over overmatig bloedverlies (fluxus) na de bevalling.
Illustratie van de placenta.
Doorknippen van de navelstreng
In de derde fase van de bevalling kun je ook de navelstreng doorknippen. Voor de baby is het het beste om hiermee te wachten tot er geen bloed meer doorheen stroomt. De navelstreng is dan niet meer dik en paars, maar dun en wit.
Door te wachten met doorknippen, kan al het bloed uit de placenta naar de baby stromen. Dit is bloed van je baby en het bevat onder meer ijzer en stamcellen: belangrijk voor zijn gezondheid. Hier lees je meer over het doorknippen van de navelstreng.
De cordring
Als de navelstreng wordt doorgeknipt, blijft er een stukje zitten aan de buik van je baby. Dit wordt afgeklemd met een navelklem, of een cordring. Wat is een cordring precies en waarom zou je daarvoor kiezen?
Apgar-score
De Apgar-score (vernoemd naar Virginia Apgar, de arts die hem bedacht) is de eerste controle van je baby. Het geeft een indruk van zijn conditie en of hij de bevalling goed heeft doorstaan. De verloskundige doet deze check 1 minuut, 5 minuten en 10 minuten na de geboorte. Je baby kan gewoon lekker bij je blijven liggen. De verloskundige beoordeelt deze vijf criteria:
-
• Ademhaling
-
• Pols/hartslag
-
• spierspanninG/-tonus (beweging)
-
• Aspect/huidskleur
-
• Reactie op prikkels (aanraken, licht, geluid)
Per onderdeel is een score van 0, 1 of 2 punten mogelijk. Dit levert in totaal maximaal 10 punten op. Bij de meeste baby's is de Apgar-score gelijk tussen de 7 en 10. Dat betekent dat de conditie normaal tot goed is. Je baby gaat ademen, bewegen en kleurt mooi roze. Een score van 6 of lager betekent dat hij hulp nodig heeft, bijvoorbeeld met ademhalen. Lees hier alles over de Apgar-score.
De eerste 30 minuten van je baby
In het eerste halfuur na de geboorte gebeurt er van alles in het lichaam en met de zintuigen van je baby. Kijk maar...
Huid-op-huidcontact
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat huid-op-huidcontact veel positieve effecten heeft. Als de geboorte goed ging en het met jullie allebei goed gaat, kun je een hele tijd lekker zo met je baby blijven liggen. Mocht dit om wat voor reden dan ook niet kunnen, bijvoorbeeld na een keizersnede, dan is er daarna ook alle tijd om huid-op-huid met je baby te knuffelen. Dit zijn onder meer die positieve effecten:
- 01.
Het voelt veilig voor je baby. Na zijn indrukwekkende geboorte en met alle nieuwe prikkels buiten de buik, wordt hij rustig van jouw vertrouwde geur, ademhaling en hartslag.
- 02.
Jouw lichaamstemperatuur helpt hem om zijn temperatuur stabiel te houden.
- 03.
Het bevordert een stabiele hartslag, ademhaling, bloeddruk en bloedsuikerniveau bij de baby.
- 04.
Het ondersteunt de borstvoeding en de hechting tussen moeder en kind.
Vernix
Een pasgeboren baby hoeft niet meteen gewassen te worden. Droog deppen met een zachte doek is genoeg. Door te wachten tot de volgende dag (of langer) blijft zijn temperatuur stabieler. Ook is het rustiger voor hem: hij moet al aan zoveel nieuwe dingen wennen. Er kan nog wat wit huidsmeer op zijn huid zitten, maar dat trekt vanzelf in. Dit huidsmeer heet vernix en het beschermt de dunne babyhuid tegen bacteriën.
Preview van de kraamweek
Naweeën, hechtingen, kraamtranen en heel veel knuffelen met je baby! Lees hier hoe de kraamweek er ongeveer uit gaat zien.
Vitamine K
Vitamine K speelt een rol bij de bloedstolling. Het wordt aangemaakt in de darmen en komt voor in plantaardige voeding. Pasgeboren baby's maken nog geen vitamine K aan. Ze krijgen dit na de geboorte standaard toegediend, vanwege het risico op een inwendige bloeding door een vitamine-K-tekort. Zo'n bloeding komt zeer zelden voor, maar als het gebeurt, is het ernstig. Vandaar het advies om alle baby's uit voorzorg vitamine K te geven.
Je baby krijgt vitamine K in druppelvorm, via een pipetje in de mond. Je kunt hier eventueel mee wachten tot je baby voor het eerst aan de borst heeft gedronken, omdat vitamine K anders smaakt dan moedermelk. Zo verstoor je het natuurlijke proces van de eerste keer zoeken, aanhappen en drinken niet.
Meer weten: Vitamine K, D en A, wat heeft je baby (extra) nodig en waarom?
Wát een prestatie
Sommige vrouwen merken dat ze in de derde fase van de bevalling gaan trillen. Waarom ga je trillen van de bevalling? Je spieren hebben hard gewerkt en je hebt een hoop adrenaline aangemaakt om zoveel kracht te kunnen gebruiken. Na de geboorte volgt de ontlading. Je spieren trillen om weer te kunnen ontspannen. Je kunt zelfs gaan schudden of klappertanden.
Na de derde fase volgt er nog één laatste fase voor je bevalling 'officieel' is afgerond. Lees hier alles over het natijdperk.
Lees ook: Ontzwangeren: herstel na de bevalling
Bron: De Verloskundige.nl
