Bevallen: de tweede fase (de persfase)

Fases van de bevalling

De bevalling bestaat uit verschillende fases:

1. 01.

   De ontsluitingsfase: de baarmoedermond verstrijkt en gaat open.

2. 02.

   De persfase of uitdrijvingsfase: je krijgt persweeën en je baby wordt geboren.

3. 03.

   De nageboortefase: de placenta komt naar buiten, maar dit is ook een belangrijke fase voor de hechting tussen de baby en de ouders en de eerste borstvoeding..

4. 04.

   Het natijdperk: controles van de moeder en de baby.

Lees ook: Zo verloopt een bevalling van begin tot eind

De persfase (uitdrijvingsfase)

Als de baarmoedermond door de ontsluitingsweeën zo ver open is dat het hoofd van de baby erdoorheen past, kan je baby geboren worden. Dat gebeurt tijdens de persfase. De persfase wordt ook wel de uitdrijvingsfase genoemd in de verloskunde. Dit is vanwege de 'uitdrijving' van de baby. Dat betekent dat de baarmoederspier de baby tijdens een perswee door de vagina naar buiten duwt, waarbij je actief meeduwt met je buik- en onderrugspieren.

Hoe lang duurt het persen (uitdrijvingsfase)?

De persfase duurt van het moment dat je volledige ontsluiting hebt en persdrang krijgt, tot je baby is geboren. Bij een eerste kind duurt dit gemiddeld 1-1,5 uur. Als je al eens eerder vaginaal bent bevallen duurt de persfase meestal korter: gemiddeld drie kwartier tot een uur.

Wanneer begint de persfase?

De persfase begint als je volledige ontsluiting hebt én persdrang. Het kan ook even duren tot de persdrang begint, dat is normaal. Bij persdrang voel je tijdens een wee een sterke neerwaartse druk in je lichaam. Persdrang ontstaat wanneer het hoofd van je baby zo laag zit, dat het vanbinnen tegen de endeldarm duwt (vlak boven anus). Het is een niet te stoppen aandrang, vrouwen beschrijven het gevoel vaak als heel erg moeten poepen.

Lees ook: Persen tijdens de bevalling: hoe gaat dat?

Inwendige en uitwendige spildraai

Tijdens de bevalling draait de baby twee keer een kwartslag met zijn hoofdje: de inwendige en uitwendige spildraai. De inwendige spildraai, tijdens het dieper indalen, brengt het hoofdje in de juiste positie om door de bekkenuitgang te gaan. De uitwendige spildraai brengt de schouders in de juiste positie om geboren te worden. Dat zit zo:

• De bekkeningang is een ovaal overdwars, tussen je beide heupen. Het hoofdje van je baby kan dus het beste overdwars indalen in het bekken, met het gezicht richting jouw zij.

• De bekkenuitgang is een ovaal van voor naar achter, tussen je schaambeen en je staartbeen. Om geboren te worden, moet het hoofdje van je baby evenwijdig aan de bekkenuitgang komen te liggen.

• In het bekken draait de baby daarom met zijn gezicht naar jouw achterkant: de inwendige spildraai. Het achterhoofd komt tijdens de geboorte dus onder je schaambeen door.

• Is het hoofdje geboren, dan zijn de schouders nog overdwars in het bekken. Om die evenwijdig aan de bekkenuitgang te krijgen, maakt de baby de uitwendige spildraai: hij draait zijn hoofd weer een kwartslag opzij en de schouders bewegen binnenin mee. Zo kunnen ze langs het schaambeen en staartbeen geboren worden.

Een illustratie van de inwendige en uitwendige spildraai.

Zwakke persweeën

Je krijgt dus persweeën tijdens de uitdrijvingsfase. De eerste persweeën kunnen 'mild' zijn. Dan zorgen de samentrekkingen van de baarmoeder ervoor dat het hoofdje nog wat beter bijdraait. Worden de persweeën niet sterker, dan kan het helpen om op je linkerzij te gaan liggen. Dat verbetert de bloedtoevoer naar de baarmoederspier.

Ook een verticale houding of het wisselen van houding kan goed helpen. Dit kan ervoor zorgen dat de baby nog wat bijdraait en dieper in het bekken kan komen. De persweeën worden dan ook sterker. Verderop lees je wat er gebeurt als de persweeën niet sterk genoeg zijn.

Lees verder: Bevalhoudingen, een overzicht

Hoe moet je persen bij de bevalling?

Hoe moet je eigenlijk persen? Iedereen heeft er wel zo zijn ideeën bij, buiten kijf staat dat het (meestal) hard werken is. Je baarmoeder perst vanzelf, en het helpt als je dit toelaat en meewerkt (spontaan persen). Ook kun je gedirigeerd persen. Welke manier van persen het beste is, hangt vooral af van wat jij prettig vindt. Lees alles over perstechnieken en pershoudingen.

Persen zonder persdrang?

Na volledige ontsluiting kan het een tijdje duren voor de persdrang opkomt. Je kunt dan even uitrusten en wachten tot de persweeën beginnen. Je hoeft pas te gaan persen als je persdrang hebt, zodat je de kracht ervan kunt benutten.

In sommige gevallen, bijvoorbeeld na een ruggenprik, duurt het erg lang voor de persdrang komt. Als het voor de conditie van de baby belangrijk is dat de geboorte niet te lang meer op zich laat wachten, kan de verloskundige of gynaecoloog je vragen om te persen terwijl je geen persdrang hebt. Je perst dan met je buikspieren, wat erg vermoeiend is. Een verticale houding kan helpen: zo benut je de zwaartekracht.

Te vroege persdrang

Persdrang kan ook al beginnen vóórdat je volledige ontsluiting hebt. Je kunt dan nog niet volledig toegeven aan de kracht van de wee. Met een hoge, zuchtende ademhaling kun je proberen te voorkomen dat je gaat meepersen. Je verloskundige kan je daarbij begeleiden.

Relaxine

Hoe gaat dat ooit passen? Bij de meeste vrouwen die gaan bevallen schiet deze gedachte weleens door het hoofd. Gelukkig passen het lichaam van de moeder en de baby zich aan om de geboorte mogelijk te maken. Tijdens de bevalling stijgt het zwangerschapshormoon relaxine, dat ervoor zorgt dat het kraakbeen in het bekken zachter wordt. Daardoor kunnen de bekkendelen wat verder uit elkaar bewegen. Ook de vagina en bekkenbodem worden soepeler door de relaxine. Er komt dus meer ruimte. Na de bevalling daalt de relaxine weer.

De ontsluiting en de persfase worden geregeld door hormonen: Dit kun je verwachting tijdens de bevalling

De fontanellen

Niet alleen jouw bekken wordt ruimer, de omtrek van het hoofd van de baby wordt ook kleiner. De baby gaat met zijn kin op zijn borst door het bekken, waardoor zijn achterhoofd naar beneden ligt: dit is de kleinste omtrek. Doordat de fontanellen nog open zijn, kunnen de schedeldelen over elkaar schuiven. Zo past de vorm van het hoofdje zich aan aan het geboortekanaal (de vagina dus).

Stukje bij beetje

Tijdens de persweeën wordt het hoofdje van de baby steeds verder door de vagina geduwd. Tussen de weeën door zakt het telkens ook weer een klein beetje terug naar binnen. Dit geeft de bekkenbodemspieren en het weefsel in de vagina de kans om te ontspannen en mee te rekken. En doordat het stapje voor stapje gaat, krijgt het hoofd van de baby de kans om zich aan te passen.

Lees ook: Poepen tijdens de bevalling, hoe vaak komt dat voor?

Het hoofdje staat

Op een gegeven moment gaat het hoofdje na een perswee niet terug naar binnen, maar blijft het zichtbaar in de uitgang van de vagina. Het hoofdje 'staat', noemen ze dat. Vaak geeft dat een branderig gevoel, door de spanning op het perineum (het stukje huid tussen vagina en anus). De verloskundige kan een warme doek tegen je perineum houden en je vragen om te zuchten en dan weer te duwen. Zo kan het hoofdje rustig geboren worden. Voel je de brandende 'ring of fire', dan kun je je baby dus bíjna vasthouden.

Niet vorderende uitdrijving

Als de uitdrijving niet vordert en erg lang duur, kan het gebeuren dat de moeder uitgeput raakt en/of de baby het niet meer goed volhoudt. Er zijn dan verschillende mogelijkheden om de geboorte te versnellen:

1. 01.

   Weeënopwekkers: dit is oxytocine via een infuus, dat ervoor kan zorgen dat de persweeën sterker worden.

2. 02.

   Een knip: dit maakt de vagina-opening groter, waardoor er minder persweeën nodig zijn om de baby geboren te laten worden.

3. 03.

   Een vacuümpomp: hiermee helpt de gynaecoloog de baby door het geboortekanaal, terwijl de moeder perst.

4. 04.

   Een keizersnede: dit is de optie wanneer de kans te klein is dat de baby (met hulp van andere ingrepen) vaginaal geboren wordt en/of wanneer er zorgen zijn om de conditie van de baby.

De meeste baby's worden spontaan en vaginaal geboren. Ruim 7% van de baby's wordt geboren met een vacuümpomp, ongeveer 8% met een spoedkeizersnede (waarvan een deel tijdens de ontsluitingsfase) en zo'n 15% van de moeders krijgt een knip (vaak in combinatie met een vacuümpomp). Een van de oorzaken voor het niet vorderen van de uitdrijvingsfase, is een afwijkende hoofdligging van de baby, bijvoorbeeld een sterrenkijker. Lees meer over afwijkende hoofdliggingen.

De baby is geboren

Na hard werken is het zover: je baby is er! Over het algemeen pakt de verloskundige of gynaecoloog de baby aan zodra hij wordt geboren, om hem vervolgens bij de moeder op de borst te leggen. Je kunt je baby vaak ook zelf aanpakken, of misschien wil je partner dit doen? Geef het van tevoren aan als dit jullie wens is. Het kennismaken met je baby kan beginnen!

Na de persfase volgt de nageboortefase, met o.a. huid-op-huidcontact, het uitkloppen van de navelstreng en de Apgar-score. Lees wat er gebeurt in de derde fase van de bevalling.

BabyflessenBij bol

Bekijk

Bewaarzakjes moedermelkBij bol

Bekijk

Vitamine DBij bol

Bekijk

Vitamine KBij bol

Bekijk

TepelzalfBij bol

Bekijk

Elektrische borstkolfBij bol

Bekijk

BabynestjeBij Babyplus

Bekijk

HandkolfBij bol

Bekijk

KraambezoekboekBij bol

Bekijk

TepelhoedjeBij bol

Bekijk

Baby rompertjesBij HEMA

Bekijk

VoedingskussenBij Prénatal

Bekijk

Van Baby tot PeuterBij Bruna

Bekijk

Bron: De Verloskundige.nl, Peristat.nl

Lees ook: Vroeggeboorte baby na 30 weken