Waarom bevallen in bad?
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat bevallen in bad voordelen heeft ten opzichte van bevallen 'op het droge'. Zo duurt de ontsluitingsfase gemiddeld korter en vragen vrouwen minder vaak om een ruggenprik. Ook zijn moeders vaker tevreden over hun bevalling als die in bad was. Hieronder zetten we tien mogelijke voordelen op een rij:
In warm water kun je vaak goed ontspannen. Tussen de weeën door herstel je beter, waardoor je minder energie verbruikt. Het idee dat je zelf iets kunt doen tegen de pijn door in bad te gaan, geeft bovendien zelfvertrouwen.
In het warme water maak je makkelijker oxytocine aan. Oxytocine zorgt voor effectieve, krachtige weeën.
Ook de endorfine-aanmaak wordt gestimuleerd. Endorfine werkt kalmerend en pijnstillend, waardoor je de pijn beter aankunt. Vrouwen die in bad bevallen vragen minder vaak om pijnmedicatie.
Lees ook: Hoeveel pijn doet een bevalling eigenlijk?In water merk je minder van de zwaartekracht, waardoor je makkelijker kunt bewegen. Je zit vaak comfortabeler in bevalhoudingen die de ruimte in je bekken vergroten. Voor vrouwen met bekkenpijn kan bevallen in bad een uitkomst zijn.
Warm water ontspant de spieren in je buik, bekken en baarmoeder, waardoor de baby makkelijker kan indalen. Hij duwt daardoor goed op de ontspannen baarmoedermond, waardoor de ontsluiting vlotter kan gaan.
Het bevalbad is jouw persoonlijke ruimte. Je voelt je beschermd door de badrand en het water, en je kunt je makkelijker afsluiten voor wat er om je heen gebeurt.
Doordat de baarmoeder beter doorbloed is en er meer oxytocine wordt aangemaakt, kan de baarmoederspier makkelijker samentrekken. Ook wordt je baarmoeder ondersteund door de opwaartse kracht van het water. Je baarmoederspier hoeft daardoor minder hard te werken en raakt minder snel vermoeid.
Door het warme water is ook het weefsel van het perineum (het gedeelte tussen je vagina en je anus) beter doorbloed, waardoor het makkelijker uitrekt als je baby wordt geboren. Daardoor is er minder kans dat je inscheurt of een knip nodig hebt.
Bij een vlotte geboorte, een goede doorbloeding en goede aanmaak van oxytocine heeft de baarmoeder daarna nog genoeg kracht om goed samen te trekken. Daardoor kan de placenta sneller geboren worden en is er vaak minder bloedverlies.
Ook voor de baby heeft een waterbevalling voordelen. Doordat jij ontspannen bent, verloopt de overgang van de ontsluiting naar de uitdrijvingsfase rustiger. De persdrang bouwt zich vaak geleidelijker op. De weefsels in je bekkengebied zijn zachter, waardoor de baby er soepeler langs gaat. Als je baby wordt geboren, komt hij in warm water terecht, zoals hij in de baarmoeder gewend was. Hij schrikt niet direct van koude lucht op zijn huid. Het bad maakt de overgang naar de buitenwereld rustiger voor je baby.
Tip: Wil je een bevalbad huren? Bekijk hier welke het beste bij jou past
Hoe werkt bevallen in bad?
De meeste vrouwen stappen ergens tijdens de actieve fase van je bevalling in het bevalbad. De weeën worden dan steeds krachtiger en het warme water maakt de pijn draaglijker. Na ongeveer twee uur in bad kun je eventueel weer even uit het water gaan en bijvoorbeeld wat rondlopen of liggen. Als je dan na een halfuur weer in bad stapt, ervaar je opnieuw de ontspannende werking van het warme water.
Tijdens de bevalling moet het water rond de 37 graden zijn. Met een speciale pomp kan er water uit het bad worden gehaald. Je partner of doula kan het bad bijvullen met heet water, zodat de temperatuur constant blijft. Tijdens de geboorte van je baby is het belangrijk dat het water 37 graden is, om te voorkomen dat je baby al een ademprikkel krijgt als hij nog onder water is (verderop lees je hoe je baby na de geboorte begint met ademen). Ook kun je ervoor kiezen om de ontsluitingsfase in bad door te brengen en eruit te gaan als je persdrang krijgt. Je baby wordt dan op het droge geboren.
Badbevalling: ontsluitingsfase
Hoewel het veilig is om je baby in bad geboren te laten worden, vind je dit zelf misschien een spannend idee. Je kunt het bad ook alleen gebruiken om tijdens de ontsluitingsfase te ontspannen. Het kan ervoor zorgen dat de ontsluiting sneller gaat en het is fijn als je heel moe wordt. In bad kun je lekker liggen en makkelijk bewegen. Thuis is het handig als het bad in de buurt van je bed of de bank staat, zodat je daar makkelijk naartoe kunt als je het bad zat bent of er om een andere reden uit wilt.
Badbevalling: persfase
Als er geen complicaties zijn, kan je baby veilig in bad ter wereld komen. Voor de baby is dit een rustige overgang van de buik naar de buitenwereld. Het badwater is net zo warm als jouw lichaam en licht en geluiden worden nog even gedempt. Een geboorte in bad gaat vaak makkelijker, omdat je spieren en perineum soepel zijn door het warme water. Ook kun je makkelijk een houding aannemen die voor veel ruimte in je bekken zorgt, zoals gehurkt, knielend of op handen en knieën. Zet je je knieën dichtbij elkaar en je voeten wijd, dan is de ruimte tussen je zitbotten het grootst. Daar gaat je baby langs als hij wordt geboren. Je kunt hierbij ook leunen op de badrand.
Na de geboorte wil je misschien nog een tijdje met je baby tegen je aan in het warme water blijven zitten. Tegen jouw huid, en met zijn lijfje genoeg onder water, blijft je baby warm. Eventueel kan hij een mutsje op. De placenta kan ook in bad geboren worden, als je dat wilt. De verloskundige kan hem voor je uit het water pakken en in een kom leggen. Als je eraan toe bent om uit bad te komen, kun je op het droge de navelstreng (laten) doorknippen.
Mocht je verloskundige aan het water zien dat je veel bloed verliest, dan kan ze je vragen om eerder uit bad te komen. Als je op een celstofmatje zit kan ze het bloedverlies beter in de gaten houden. Ook kun je op de baarkruk gaan zitten, dan komt de placenta er vaak makkelijker uit.
Badbevalling in het ziekenhuis
Veel ziekenhuizen hebben een aantal verloskamers met een vast bevalbad of een opblaasbaar bad. Vertrek je van huis, dan kan de verloskundige alvast telefonisch doorgeven dat je graag een kamer met bad wilt. Als de bevalling heel snel gaat, heb je wel kans dat je er niet meer aan toekomt om het bad op te zetten. Dit duurt ongeveer een uur. Overigens wordt in veel ziekenhuizen verwacht dat je partner helpt met het klaarmaken en weer opruimen van het bevalbad.
Met een ruggenprik of andere pijnmedicatie kun je niet in bad. Dit geldt ook voor sommige medische indicaties (zie verderop). Soms kun je tijdens de ontsluitingsfase wel in bad, en tijdens de persfase niet. Bespreek dit van tevoren met je gynaecoloog, als je wilt weten wat het protocol is.
Meer lezen: Bevallen in een geboortehuis, dit zijn de voor- en nadelen
Hoe veilig is bevallen in bad?
Bevallen in bad is voor een gezonde moeder en baby even veilig als bevallen op het droge. Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat complicaties niet vaker voorkomen bij een bevalling in bad, dan bij andere bevallingen. De verloskundige let vanwege de veiligheid op deze punten:
Als je vliezen zijn gebroken, maar je nog geen goede weeën hebt, is er een verhoogde kans op een infectie. Je kunt het beste pas in bad gaan als de weeën goed op gang zijn gekomen. Eventueel kun je al wel eerder in de douche.
Het badwater mag niet warmer zijn dan 37,7 graden Celsius. Als je lichaamstemperatuur te veel stijgt, kan de hartslag van je baby te hoog worden. Overigens merk je vanzelf wanneer je het te warm hebt, en zul je liever uit bad willen.
Als de navelstreng erg kort is, is er een kans dat deze afscheurt als de baby te snel uit het water wordt gehaald. De verloskundige zal je baby daarom rustig omhoog halen of jou hierbij begeleiden als je je baby zelf aanpakt bij de geboorte.
Gaat de geboorte moeizaam, dan kan de verloskundige je vragen om een andere houding aan te nemen, bijvoorbeeld op handen en knieën. Ook kan ze je vragen om uit bad te komen als ze je daar beter kan begeleiden.
Een badbevalling is net zo veilig als elke andere bevalling, alleen de temperatuur van het water moet goed zijn om te voorkomen dat de baby een onder water een ademprikkel krijgt. Het bad koelt ongeveer halve graad per uur af. Zit het water 10 uur in het bad, dan is het 5 graden kouder geworden. Met de juiste temperatuur gaat een baby niet ademen onder water, omdat door de duikreflex het longklepje gesloten blijft. De eerste ademhaling volgt pas boven water, door de kou van de lucht op zijn huid. Maar als het badwater te veel is afgekoeld, kan de baby daarvan schrikken en uit een reflex inademen. Daarom is het belangrijk dat de temperatuur van het water wordt gecheckt voordat je gaat persen in bad.
De verloskundige let ook op je bloedverlies na de geboorte. Als ze vermoedt dat dit meer is dan gebruikelijk, zal ze je ook vragen om uit bad te komen, zodat ze dit beter in de gaten kan houden.
Bij een groter verwacht kind, heeft de baby meer ruimte om in te dalen en om zich goed te positioneren in het bekken. In het bevalbad kun je veel beter samenwerken met je lichaam dan op het droge. Je spieren kunnen zich veel meer verzachten en ontspannen waardoor de baby ook geleidelijker en rustig in kan dalen. Juist bij grotere verwachte baby's zijn de omstandigheden van de bevalling belangrijk. Door het warme water word je buik ondersteund en voelt de moeder ook veel beter haar baby in het bekken zakken.
Controles in bad
Terwijl je in bad zit kan de verloskundige gewoon controleren hoe het met de baby en de vordering van de bevalling gaat. Het kan zijn dat ze je vraagt even uit bad te stappen om je ontsluiting te meten, maar ervaren verloskundigen kunnen ook toucheren in bad. Er zijn speciale waterdichte doptones, waarmee de hartslag van je baby kan worden gecontroleerd terwijl jij in bad zit. Veel ziekenhuizen hebben bovendien een draadloos en waterdicht ctg-apparaat, zodat ze de hartslag van de baby en jouw weeën-activiteit ook in bad in de gaten kunnen houden. Ook als je een medische indicatie hebt, kun je vaak prima in bad tijdens de bevalling.
Krijgt mijn baby water binnen?
Normaal gesproken krijgt een baby bij een geboorte in bad geen water binnen. Het warme water remt de ademhalingsprikkel. Je baby hoeft ook niet direct adem te halen, want hij krijgt nog zuurstof via de navelstreng. Pasgeboren baby's hebben bovendien een duikreflex: onder water sluit de luchtpijp zich automatisch af. Pas als hij koude lucht op zijn huid krijgt, komt de ademreflex op gang. Je kunt je baby dus rustig uit het water tillen en tegen je aan leggen.
Lees ook: Alles over de eerste ademhaling van je baby
Bevallen in bad en hygiëne
Er is geen extra infectiegevaar voor moeder en kind als je in bad bevalt. Als je een bad huurt, krijg je een persoonlijke, gesteriliseerde hygiënische hoes meegeleverd. Deze gooi je na de bevalling weg. Ook zit er een netje bij waarmee de verloskundige eventuele viezigheid uit het water kan halen. Duurt de bevalling lang, dan wordt al het water na 24 uur vervangen in verband met de hygiëne. Je zit natuurlijk niet al die tijd in bad, maar misschien wil je er na 24 uur weer in.
Gewoon bad vs bevalbad
Een gewoon bad in de badkamer is vaak te klein om in te bevallen. Je zwangere buik past niet helemaal onder water, je kunt niet goed bewegen en de verloskundige kan er minder goed bij als het nodig is. Een bevalbad is dieper, zodat je hele buik door het water wordt ondersteund. De randen van een bevalbad zijn zacht, maar ook stevig, zodat je er goed tegen kunt leunen.
Een bevalbad heeft een diameter van 150 centimeter en er kan zo'n 650 liter water in. Het duurt 45 minuten tot een uur om het bevalbad op te zetten en te vullen. Thuis kun je het bad al ruim voor de uitgerekende datum klaarzetten, zodat je het alleen nog hoeft te vullen als de weeën op gang zijn gekomen. Als je een bad huurt, zit alles wat je nodig hebt erbij.
Dit heb je nodig voor een bevalling in bad:
kraankoppelingen en speciale BPA-vrije slangen om het bad te vullen
nieuwe hygiënische hoes
thermometer
een dekzeil om de vloer te beschermen tegen water bij in- en uitstappen
elektrische opblaaspomp om het bad op te blazen
dompelpomp om water uit het bad te pompen
schepnetje om viezigheid uit het water te scheppen
Je mag geen badolie of andere badproducten in het badwater doen.
Handig! Als je een bevallingsbad van JoyfulBirth& Babies huurt, krijg je al deze accessoires erbij
Nadelen van bevallen in bad
Veel vrouwen vinden het heel fijn en ontspannend om tijdens de bevalling in bad te gaan. Maar misschien vind je dit een nadeel:
Een bevalbad huren kost geld.
Het is even een geregel als je thuis bevalt: je moet het bad opzetten en vullen. Meestal vinden partners dat overigens een dankbare taak.
Je moet er thuis ruimte voor hebben of maken, de verloskundige moet namelijk goed om het bad heen kunnen lopen. Ook moet je vloer sterk genoeg zijn om het gewicht van 650 liter water te dragen.
Sommige vrouwen vinden de zachte bodem en randen van het bad niet fijn. Als je een beetje misselijk of draaierig bent, of je goed wilt kunnen afzetten, voelt vaste grond of een bed beter. Maar dan kun je natuurlijk weer uit bad gaan.
Als je snel last hebt van een lage bloeddruk, is het warme badwater geen goed idee. Het zorgt ervoor dat je bloedvaten wijder worden, waardoor je bloeddruk daalt. Je merkt dit door duizeligheid, en dan zul je weer uit bad willen.
Soms hebben vrouwen zoveel jubelverhalen gehoord over het pijnstillende effect van warm water, dat ze erop rekenen dat de weeën geen of nauwelijks pijn meer zullen doen. Valt dat vies tegen, dan kan dit (even) voor spanning of paniek zorgen. Pijnloos bevallen kán, maar meestal wordt de pijn in bad alleen minder en beter te hanteren.
Badbevalling en geboorteplan
Als je graag in bad wilt bevallen, is het verstandig om dit van tevoren met je verloskundige of gynaecoloog te bespreken en in je geboorteplan te zetten. Ze kunnen hier dan rekening mee houden bij het begeleiden van je bevalling. Vraag je verloskundige ook of ze ervaring heeft met badbevallingen. Kan ze ontsluiting meten in bad? Is ze ook ervaren in het begeleiden van een geboorte onder water? En van de geboorte van de placenta? Of wil ze dat je voor de persfase uit bad komt? En wil jij dat ook? Als blijkt dat je verloskundige het spannend vindt om jouw badbevalling te begeleiden, kan ze er een tweede, ervaren verloskundige bij vragen. Komen jullie er niet uit, dan kun je ook overstappen naar een andere verloskundige. Je verloskundige heeft een zorgplicht, wat betekent dat ze voor jou op zoek moet gaan naar een collega die jou wel kan begeleiden bij een badbevalling.
Kun je altijd in bad bevallen?
Of je nu thuis bevalt of in het ziekenhuis, het is in sommige gevallen niet verstandig om in bad te bevallen omdat dit extra risico oplevert voor jouw gezondheid of die van de baby. Bij sommige ziektes, zoals epilepsie of diabetes type 1, kun je bijvoorbeeld buiten bewustzijn raken. Dit zijn meer redenen waarom een verloskundige of gynaecoloog je kan afraden om in bad te gaan tijdens de bevalling:
Ontsluitingsfase:
Als je langer dan 24 uur gebroken vliezen hebt, of gebroken vliezen en nog geen weeën.
Als je koorts hebt en/of mogelijk een infectie.
Als je diarree hebt.
Als je HIV, hepatitis of herpes hebt.
Bij een ernstig verhoogde bloeddruk of HELLP.
Als je bevalt met medische indicatie en de ctg-registratie in bad telkens wegvalt. De hartslag van je baby kan dan niet goed in de gaten worden gehouden.
Als je een ruggenprik of andere pijnmedicatie gebruikt, kun je niet in bad.
Persfase:
Bij een baby in stuitligging.
Bij een premature geboorte (voor 37 weken).
Bij een verwachte aangeboren afwijking.
Als er een verhoogd risico is op een schouderdystocie. Bijvoorbeeld als dit zich voordeed bij een eerdere bevalling of als er een sterk vermoeden is dat je een erg grote baby verwacht. Dit komt vaker voor bij (zwangerschaps)diabetes.
Als je niet mobiel bent en daardoor niet goed uit bad kunt komen als het nodig is.
Als je bij een eerdere bevalling een fluxus hebt gehad (te veel bloedverlies).
Als je bij een eerdere bevalling een totaalruptuur hebt gehad.
De bovenstaande contra-indicaties betekenen niet allemaal dat bevallen in bad onmogelijk is. Ze zijn ook niet allemaal wetenschappelijk onderbouwd. Je kunt altijd in overleg gaan en samen met je verloskundige of gynaecoloog alle risico's en voordelen op een rij zetten. Durf jij het aan en denk je dat een bad jou juist goed kan helpen, vraag dan op welke manier je zorgverleners jou daar toch bij kunnen begeleiden. Vaak is er meer mogelijk dan je denkt, of kom je tot een goed compromis.
Kosten bevalbad
Je kunt een bad kopen of huren. Doe dit op tijd, zodat je het voor 37 weken zwangerschap in huis hebt. Bevalbaden zijn populair, als je lastminute eentje wilt reserveren heb je kans dat er nergens meer een bad beschikbaar is. Je krijgt het bad meestal thuis afgeleverd, soms moet je het zelf ophalen bij de verhuurder. Het huurtarief is afhankelijk van het model dat je kiest, bijvoorbeeld van het formaat (1- of 2-persoons) en of het een verwarmingselement heeft. Reken op een bedrag tussen de 175 en 225 euro. Als je in het ziekenhuis gaat bevallen, kunnen er kosten in rekening worden gebracht voor de beschermhoes van het bad. Dit is rond de 85 tot 100 euro.
Je kunt ook een bevalbad kopen, dit kost tussen de 285 en 300 euro. Of kijk op Marktplaats voor een tweedehands bevalbad. Vaak is dit maar één keer gebruikt, en dus zo goed als nieuw. De hygiënische hoes en andere accessoires kun je nieuw kopen.
De meeste zorgverzekeraars vergoeden de huur of aankoop van een bevalbad niet, check dit dus goed van tevoren.
Bevallen in bad: tips
Je partner kan warm water over je rug en buik gieten terwijl je in bad zit, bij wijze van 'watermassage'.
Hij kan ook bij je in bad komen zitten. Zo kun je in zijn armen liggen. Als jullie willen kan hij de baby aanpakken bij de geboorte. Pak dus een zwembroek voor hem in als jullie in het ziekenhuis samen in bad willen.
Je mag geen badolie of andere badproducten gebruiken in een bevalbad. Wel kun je 500 gram zuiver dodezeezout aan het badwater toevoegen, en eventueel na een paar uur nog eens 500 gram. Hierin zitten mineralen die je kwijtraakt door het zweten. Je huid neemt ze makkelijk op uit het badwater. Dit kan helpen je energieker te voelen.
Als je wilt kun je in een bevalbad op een baarkruk zitten.
Neem haarelastiekjes, slippers en een badjas mee als je in het ziekenhuis in bad wilt.
/382595a19a6b4449a672f30c93d94d05/image.jpg)
/2f9736f2aa1a44e2bf0d549699f9ed8c/image.jpg)
/0df5bfd1f2914f01ab28f95ea1b5043e/image.jpg)
/47a94e1472a04b40b5d1b0fc4b7c669c/image.jpg)
/0d54815ac3904d4a891550a13e3d3b0e/image.jpg)
Bronnen: UMCG, Isala, Gelderse Vallei
