Zwangerschapsjeuk, wat kun je er tegen doen?

Jeuk over je hele lichaam: om gek van te worden! Tijdens je zwangerschap kun je hier opeens last van krijgen. Wat is de oorzaak? En vooral: wat kun je tegen zwangerschapsjeuk doen?

Wat is zwangerschapsjeuk?

Zwangerschapsjeuk is een verzamelnaam voor een aantal verschillende jeukende aandoeningen, die ook wel zwangerschapsdermatosen worden genoemd. Het is een veel voorkomend zwangerschapskwaaltje: ongeveer één op de vijf zwangere vrouwen heeft er in meer of mindere mate last van.

De jeuk komt vooral voor op de buik en borsten, maar soms ook op armen en benen, handen en voeten en soms in de slijmvliezen. In de meeste gevallen is het ontzettend irritant, maar onschuldig. Na de bevalling verdwijnt het in bijna alle gevallen als sneeuw voor de zon.

Tip! Trendy en fijn zittende zwangerschapskleding shop je hier.

Oorzaken zwangerschapsjeuk

Zoals gezegd vallen er verschillende aandoeningen onder de term zwangerschapsjeuk, die ook weer allerlei verschillende oorzaken kunnen hebben, zoals:

Gesponsord
Top 5 kinderwagens
De snelle groei van je huid

Vaak is het simpelweg een onschuldig teken dat je zwangere lijf aan het veranderen is. Het kan betekenen dat er veel spanning op de huid staat doordat deze steeds verder wordt opgerekt, met name je borsten en buik. De jeuk is trouwens geen voorspeller voor het krijgen van zwangerschapsstriemen (striae).

Groei van de zwangere buik, van week tot week.

Betere doorbloeding

Als je zwanger bent, beschik je over een betere doorbloeding in je lichaam. Hierdoor heb je het sneller warm en kun je sneller gaan zweten. Die warmte op je huid kan je jeuk bezorgen.
Een droge huid

Het kan ook zijn dat je huid gewoon te droog is. Hou je huid vet door veel te smeren, bijvoorbeeld met olie. Een neutrale huidolie (zoals amandelolie) kun je daarvoor prima gebruiken, maar neem liever geen middel waarin etherische olie is verwerkt. Sommige etherische oliën mag je namelijk niet gebruiken tijdens je zwangerschap.

Lees ook: Dít helpt jou om je beter te voelen tijdens je zwangerschap
Atopisch eczeem

Ook wel constitutioneel eczeem genoemd, een veel voorkomende, niet besmettelijke, chronische ontstekingsziekte van de huid. Het heeft vaak te maken met een aanleg (constitutie) voor allergie.
Ophoping van galzouten (afvalstoffen) in de lever

Onder invloed van hormonen kan stuwing van gal in de galwegen ontstaan, de gal loopt als het ware niet door. Hierdoor kunnen galzouten (afvalstoffen uit de lever) zich ophopen in je lichaam en flinke jeuk veroorzaken.

Vroege en late vorm van zwangerschapsjeuk

Heb je last van hevige jeuk en gaat het niet weg door je huid goed te hydrateren? Of heb je flinke uitslag met zelfs bulten, blaren en een kapotte huid door het krabben? Dan is er waarschijnlijk sprake van een huidaandoening. Deze aandoeningen kunnen grofweg worden ingedeeld in een vroege vorm en een late vorm van zwangerschapsjeuk.

Vroege vorm: atopisch eczeem

De vroege vorm (officiële naam: Prurigo of Pregnancy, ook wel PP genoemd) kan al in het eerste trimester opduiken en je kunt er gedurende de hele zwangerschap last van hebben. Het is een vorm van atopisch eczeem. Dit kan er daadwerkelijk uitzien als eczeem, met roodheid en schilfers, maar je kunt ook alleen maar jeuk hebben, eventueel met jeukbulten.

Vrouwen met atopisch eczeem hebben vaak als kind al last gehad van eczeem. Waarschijnlijk heb je aanleg voor allergieën als hooikoorts, huisstofmijtallergie of voor kattenharen. Toch kan atopisch eczeem tijdens de zwangerschap ook zomaar uit het niets ontstaan, doordat je immuunsysteem overhoop wordt gegooid. De eczeem is goed te behandelen met zalfjes of crèmes. Ga hier wel even voor langs de huisarts.

Late vorm: ophoping van galstoffen

De late vorm van zwangerschapsjeuk ontstaat pas aan het eind van de zwangerschap, in het derde trimester. Het komt niet zo veel voor: maar zo’n 2% van de zwangere vrouwen krijgt last van deze aandoening. De jeuk wordt veroorzaakt door een lichte stuwing van de lever onder invloed van hormonen. Hierdoor komen bepaalde galstoffen in het bloed terecht die hevige jeuk veroorzaken: zomaar op een bepaalde plek of over je hele lijf.

Deze vorm wordt ook wel zwangerschapscholestasis genoemd (officiële naam: Intrahepatic Cholestasis of Pregnancy of ICP). Bij ICP komt de hevige jeuk vooral ‘s nachts voor, met name op je armen en benen, maar soms ook op de handen en voeten. Je hebt geen uitslag, maar door het krabben tegen de jeuk kan de huid wel flink beschadigen. Je kunt wel andere klachten hebben, zoals donkere urine, een gelige huid, misselijkheid of een verminderde eetlust.

Dit doen zwangerschapshormonen met je.

Schaam je niet voor je opengekrabde huid, maar bespreek de klachten met je verloskundige of huisarts. De jeuk kan namelijk duiden op een verstoorde leverfunctie, die schadelijk is voor jou en je baby. Het kan zelfs complicaties opleveren zoals een vroeggeboorte. Dit komt gelukkig zelden voor, maar je verloskundige kan hier met een bloedonderzoekje uitsluitsel over geven. Is er sprake van ICP, dan word je de rest van de zwangerschap goed in de gaten gehouden.

Jeukende bulten

Heb je een huid vol bultjes of zelfs grotere bulten? Dan heb je misschien PUPPP (Pruritic Urticarial Papules and Plaques of Pregnancy), een andere vorm van late zwangerschapsjeuk die in het derde trimester ontstaat. Meestal begint het op de buik, vooral rondom je eventuele striae, en breidt het zich verder uit over je lichaam. Het gebied om je navel heen blijft meestal gespaard, evenals je gezicht. De bultjes zijn kleine (of grote) galbulten. Daarnaast kun je ook blaasjes krijgen.

PUPPP komt meestal alleen bij de zwangerschap van een eerste kind voor. Aanstaande moeders van tweelingen zijn het vaakst de dupe. Wat precies de oorzaak is, is niet bekend. Goed nieuws: PUPP is niet schadelijk voor jou of je baby en het is goed te behandelen met een hormoonzalf, die je huisarts je voor kan schrijven.

Blaren en blaasjes

Mocht je jezelf in al bovenstaande vormen van zwangerschapsjeuk niet herkennen, en heb je naast de jeuk ook blaren en blaasjes op je lichaam, dan heb je misschien Pemphigoid Gestationis (ook wel Herpes Gestationis, HG). Het is niet wat de naam doet vermoeden, deze ziekte heeft dus niks met het herpesvirus, de veroorzaker van bijvoorbeeld een koortslip, te maken. HG is een zeldzame blaarziekte. Meestal begint het in het tweede of derde trimester, gemiddeld rond de 21 weken. Er worden antistoffen aangemaakt tegen je huid, waardoor eerst jeukende rode plekken ontstaan en later blaren en blaasjes. Het begint vaak op de buik, in of rondom je navel.

Denk je dat jij deze aandoening hebt? Ga dan direct naar de huisarts. Bij HG is er namelijk een verhoogde kans op vroeggeboorte. Ook kan je baby na de bevalling blaren hebben. Een gynaecoloog en dermatoloog zullen je tijdens de rest van de zwangerschap begeleiden.

Do’s en don’ts tegen de jeuk

Hoe verleidelijk het ook is: probeer niet te krabben, want dat maakt de jeuk alleen maar erger.
Houd de huid vet en gehydrateerd met een (ongeparfumeerde) crème.
Mentholgel of -crème of mentholpoeder geeft wat verlichting tegen de jeuk. Deze crèmes hebben geen schadelijke gevolgen voor de baby.
Douche en badder niet te heet, zodat de huid niet uitdroogt.
Draag katoenen kleding en gebruik katoenen beddengoed. Vermijd synthetische stoffen.
Drink veel water, daarmee spoel je de afvalstoffen weg.
Eet niet te vet, dat belast je lever nog meer. Lees hier meer over wat je beter niet kan eten tijdens je zwangerschap.

Wanneer naar de huisarts

Is de jeuk zo hevig dat je er niet tegenop kunt smeren met een hydraterende crème of mentholgel, of heb je naast de jeuk ook bulten, blaasjes of eczeem, dan kan de huisarts je aan verlichtende geneesmiddelen helpen. Vermoed je dat je zwangerschapscholestasis (ICP) hebt, neem dan zo snel mogelijk contact op met de huisarts of je verloskundige.

Bronnen: Thuisarts, Opvoedinformatie, De Verloskundige, Huidarts