Wat is kraamvrouwenkoorts?
Kraamkoorts, kraambedkoorts of kraamvrouwenkoorts: het zijn allemaal termen voor een bacteriële infectie in of rond de baarmoeder die ontstaat in de kraamperiode. De koorts kan oplopen tot 41 graden of hoger en je kunt er erg ziek van worden.
Kraamvrouwenkoorts komt gelukkig erg weinig voor, maar kan wel ernstig verlopen als het niet op tijd herkend en behandeld wordt. Mede daarom is het belangrijk om in de kraamtijd dagelijks je temperatuur te meten.
Koorts in het kraambed kan door verschillende redenen komen. Denk bijvoorbeeld aan een virusinfectie (griep), geïnfecteerde knip of een ontstoken keizersnedelitteken, stukjes placenta die zijn achtergebleven in de baarmoeder of trombose. Dit artikel gaat alleen over kraamvrouwenkoorts door de groep-A-streptokokkenbacterie (GAS)
Lees ook: Wat doet een kraamverzorgster (en wat niet?)
Hoe kom je aan kraamkoorts?
Kraamvrouwenkoorts wordt veroorzaakt door de groep-A-streptokokkenbacterie (GAS). Deze bacterie zit normaal gesproken in de neus, mond of op de huid. Hij verspreidt zich via hoesten, niezen, handen en besmette voorwerpen. De bacterie kan onder meer keelontsteking, krentenbaard of roodvonk veroorzaken, maar meestal word je er niet (erg) ziek van. Je kunt de bacterie ook ongemerkt bij je dragen.
Rondom de bevalling kan de groep-A-streptokokkenbacterie in de vagina terechtkomen omdat je hem zelf al bij je draagt, maar ook door zorgverleners of besmette instrumenten. Dat laatste komt maar zelden voor. Doordat de baarmoedermond open is na de bevalling kan de bacterie ook de baarmoeder bereiken. Zo kunnen het baarmoederslijmvlies en de wond die achterblijft op de plek waar de placenta zat, geïnfecteerd raken en ontsteken. Dat is kraamkoorts.
Iedereen kan besmet worden, maar hoe ziek je wordt hangt met name af van je weerstand. Die is vaak wat lager door je zwangerschap en bevalling. Daarom ben je als je net bent bevallen iets kwetsbaarder voor kraamvrouwenkoorts, maar ook voor andere infecties.
Meer lezen: Ontzwangeren, dit doet je lichaam na de bevalling
Hoe herken je kraamvrouwenkoorts?
Kraamvrouwenkoorts ontstaat meestal één tot tien dagen na de bevalling. Soms krijg je de symptomen pas later en de klachten kunnen erg verschillen. Daardoor is niet altijd direct duidelijk dat je je ziek voelt door kraamvrouwenkoorts. Naast hoge koorts kunnen ook hevige rillingen en buik- of keelpijn symptomen zijn van kraamvrouwenkoorts.
Alle symptomen van kraamkoorts op een rij:
hoge koorts
hevige rillingen
(lage) buikpijn
veel dorst
vies ruikende vaginale afscheiding (lochia)
hoofdpijn
keelpijn
snelle hartslag
duizeligheid en/of flauwvallen (lage bloeddruk)
stijve spieren
rillingen en kou
huiduitslag
verwardheid
Vertel het altijd aan je verloskundige, kraamverzorgende of huisarts als je je na de bevalling ziek voelt en een temperatuur boven de 38 graden (rectaal) meet.
Hoe vaak komt kraamkoorts voor?
Omdat er bij bevallingen in Nederland goede hygiënerichtlijnen gelden, is de kans op besmetting klein. Naar schatting komt kraamkoorts voor bij 1 tot 3 procent van de vrouwen die vaginaal zijn bevallen.
Hoe gevaarlijk is kraamvrouwenkoorts?
Je kunt heel ziek worden van kraamkoorts en het kan erg gevaarlijk zijn. De ontsteking en de hoge koorts zijn een grote belasting voor het lichaam, zeker als je net bevallen bent. Bovendien kunnen ernstige complicaties optreden. Een vrouw kan na de bevalling in shock raken vanwege kraamkoorts. Dit komt doordat de bacterie via het ontstoken baarmoederslijmvlies makkelijk in het bloed terecht kan komen. Dat kan bloedvergiftiging met septische shock veroorzaken. Daarbij vallen de vitale organen uit en in het ergste geval kun je eraan overlijden.
Lees ook: De kraamweek, wat kun je allemaal verwachten?
Is kraamvrouwenkoorts dodelijk?
Vroeger kwam kraamvrouwenkoorts veel voor. Dat kwam vooral doordat de hygiëne toen niet goed op orde was. Kraamvrouwenkoorts was in die tijd ook dodelijk. Tegenwoordig is de kans op het krijgen van kraamkoorts en het overlijden hieraan heel klein.
Behandeling van kraamkoorts
Als de verloskundige of huisarts denkt dat je kraamvrouwenkoorts hebt, moet je meteen naar het ziekenhuis. Vaak worden daar extra onderzoeken gedaan, zoals controle van je temperatuur, bloeddruk en pols, een echo van je baarmoeder en een vagina- en urinekweek. Het duurt meestal even of je kraamvrouwenkoorts hebt, omdat de kweek een paar dagen duurt. Maar bij koorts in het kraambed wordt vaak alvast gestart met antibiotica, die ook goed werken tegen de kraamvrouwenkoorts.
Als je erg ziek bent, krijg je deze antibiotica via de bloedbaan en word je opgenomen in het ziekenhuis. Vaak mag je baby in die tijd bij je blijven. Pas als de koorts afneemt en je je minder ziek voelt, mag je naar huis om te herstellen en de kuur daar afmaken. Als je minder ziek bent, dan kun je de antibiotica ook meteen in pillen krijgen en word je niet opgenomen in het ziekenhuis.
Een kuur duurt vaak 1 tot 2 weken en is veilig voor je borstvoeding. Sommige vrouwen kunnen tijdelijk wat bijwerkingen ervaren (misselijk of vervelende vaginale afscheiding).
Is kraamkoorts gevaarlijk voor de baby?
Als de groep-A-streptokokkenbacterie tijdens de bevalling al aanwezig is, is er een kans dat de baby die meekrijgt bij de geboorte. Meestal worden baby's daar niet ernstig ziek van, maar baby's van moeders met kraamkoorts worden meestal wel onderzocht door de kinderarts. Soms krijgen ze (preventief) antibiotica.
Lees ook: Is antibiotica gevaarlijk voor pasgeboren baby's?
De gevolgen van kraamvrouwenkoorts
Door kraamvrouwenkoorts kun je je ontzettend ziek voelen en daarna nog lange tijd verzwakt en moe zijn. Je lichaam moet herstellen van de zwangerschap en bevalling. Het gevecht tegen een bacterie put je nog meer uit. Het kan weken of zelfs maanden duren voordat je weer energie hebt opgebouwd. Hou hier rekening mee, zodat je omgeving (gezin, vrienden, werk) je hierbij kan helpen.
Soms krijgen vrouwen ook psychische klachten. Dat is niet gek na zo'n heftige kraamperiode. Je vreest voor je gezondheid en kunt je machteloos en verdrietig voelen omdat je door kraamvrouwenkoorts te ziek bent om voor je baby te zorgen. Geef het aan bij je verloskundige of huisarts als je ook na de behandeling last houdt van somberheid, angst, nachtmerries of andere nare emoties. Dit kan wijzen op een postpartum depressie of PTSS.
Tips: Zo herken je een postnatale depressie
Extra opletten na de bevalling
In een aantal gevallen is het verstandig om extra alert te zijn als je je na de bevalling niet lekker voelt:
- 1
Na een keizersnede is de kans op kraamvrouwenkoorts het grootst. Bij een operatie is er altijd kans dat bacteriën het lichaam binnendringen en je hebt daarna een grote wond.
- 2
Na een knip of ruptuur. Ook dit zijn wonden met kans op een infectie.
- 3
Als je een kind hebt dat ziek is of krentenbaard heeft, of als dit kort voor de bevalling speelde. Geef dit door aan je verloskundige of gynaecoloog en je kraamverzorgende.
- 4
Na een vastzittende of incomplete placenta. Er kunnen placentaresten zijn achtergebleven die gaan ontsteken, en bij het verwijderen van de placenta kan er een bacterie in de baarmoeder zijn gekomen.
- 5
Na langdurig gebroken vliezen. Zodra de vliezen breken, is de baarmoeder niet meer beschermd tegen bacteriën. Daarom is het belangrijk dat het na het breken van de vliezen niet langer dan 24 uur duurt tot de weeën op gang komen (sommige ziekenhuizen houden 48 tot 72 uur aan).
- 6
Bij vrouwen met obesitas komt kraamkoorts vaker voor dan bij vrouwen met een gezonde BMI.
- 7
Ook na een miskraam kun je kraamkoorts krijgen.
Kraamkoorts voorkomen
Er bestaat geen vaccin tegen de GAS-bacterie en besmetting helemaal voorkomen kan niet. Belangrijk zijn goede hygiënemaatregelen. Je mag ervan uitgaan dat de verloskundige, kraamverzorger, huisarts of gynaecoloog de richtlijnen hiervoor aanhouden en altijd hun handen wassen voordat ze je aanraken tijdens de bevalling of bij wondverzorging in de kraamweek. Mocht je je hier zorgen over maken, dan mag je er gerust naar vragen.
Raak (het gebied rond) je vagina zelf ook alleen aan met schone handen. Ga met gebroken vliezen niet in bad tot de weeën zijn begonnen en heb geen seksueel contact. Ook wordt er bij gebroken vliezen vaak zo lang mogelijk gewacht door zorgverleners met inwendige controles (het meten van de ontsluiting), omdat dit mogelijk een iets verhoogd risico op infecties geeft. Kraamkoorts komt erg weinig voor, dus de kans dat je dit oploopt is sowieso heel klein.
Bronnen: NTGV, Dijklander Ziekenhuis
