Rodehond (rubella) bij baby en zwangerschap

Rodehond is een besmettelijke ziekte, maar voor kinderen is het meestal heel onschuldig. Voor zwangere vrouwen kan de ziekte echter wel gevaarlijk zijn. Wat is rodehond precies en wat kun je er tegen doen?

In samenwerking met expert

Kimberley de Wit

Huisarts

Wat is rodehond?

Rodehond (rubella) is een besmettelijke vlekjesziekte die wordt veroorzaakt door een virus. De ziekte kan worden overgedragen via de lucht door hoesten en niezen, en via druppeltjes op handen, speelgoed en deurklinken. In Nederland worden kinderen tegen rodehond ingeënt. Hierdoor komt de ziekte hier nauwelijks voor. Meestal begint het met een verkoudheid en gaat hij na een paar dagen vanzelf over. Voor kinderen is de ziekte onschuldig, maar voor zwangere vrouwen kan het gevaarlijk zijn, vooral voor de ongeboren baby.

INCUBATIETIJD*: 2-3 weken
SYMPTOMEN: lichte verkoudheid, opgezette klieren, platte rozerode vlekjes
BESMETTELIJK: 10 dagen vóór, tot 1 week ná het verschijnen van de vlekjes
RISICO VOOR ZWANGEREN: tijdens de eerste maanden van de zwangerschap kan het erg gevaarlijk zijn voor de ongeboren baby. Het virus kan zorgen voor een miskraam of ernstige aangeboren afwijkingen.

*de tijd die verstrijkt tussen de besmetting en de eerste symptomen

Heeft je kind huiduitslag? Check dan deze handige rode vlekkenwijzer.

Waarschuwing: Deze kinderziektes zijn gevaarlijk voor zwangere vrouwen

Symptomen

Rodehond herken je aan platte, rode vlekjes en aan de opgezette klieren achter de oren en in de nek. De ziekte begint meestal met klachten als een verkoudheid en soms ook met lichte koorts en vermoeidheid. Pas na een dag ontstaan rozerode vlekjes in het gezicht en achter de oren. Binnen een paar uur verspreidt de uitslag zich ook over de buik en de rug. Soms lijkt de huid er rood uit te zien vandaar de naam rodehond. Na een dag kunnen de vlekjes op sommige plekken al wegtrekken, maar tegelijkertijd verschijnen ze dan weer op de armen en benen.

De symptomen zijn er niet altijd: ongeveer de helft van de kinderen die besmet raken met het rodehondvirus heeft helemaal geen ziekteverschijnselen. De ziekte gaat vanzelf weer over, er zijn geen medicijnen voor. Na een paar dagen verdwijnen de rode vlekjes. De klieren blijven soms nog een paar weken gezwollen. In uitzonderlijke gevallen kan de ziekte leiden tot een tekort aan bloedplaatjes, hersenvliesontsteking of gewrichtsontsteking.

Deze baby heeft rodehond, te herkennen aan de  platte rozerode vlekjes.

Meer vlekjeziekten: Welke vlekjesziekten zijn er en hoe zie je het verschil?

Hoe krijg je rodehond?

Rodehond wordt veroorzaakt door het rubellavirus. Het wordt overgedragen door speekseldruppeltjes in de lucht, bijvoorbeeld bij hoesten en niezen. Ook kan het via de handen worden overgebracht, bijvoorbeeld via speelgoed of een deurklink. Na besmetting duurt het twee tot drie weken voordat de symptomen beginnen. Rodehond is besmettelijk vanaf tien dagen vóór, tot zeven dagen ná het verschijnen van de vlekjes. Sommige kinderen krijgen geen verschijnselen en merken niet dat ze ziek zijn.

Wat te doen bij rodehond?

Als je kind rodehond heeft, kun je niet veel doen. Er zijn geen medicijnen voor. Als hij zich goed genoeg voelt, mag je kind gewoon naar school of naar de opvang.

• Verzorg je kind net als je bij een flinke verkoudheid zou doen.
• Zorg dat hij voldoende drinkt.
• Voelt je kind zich goed genoeg, dan mag hij naar school of het kinderdagverblijf. Meld de besmetting wel, zodat andere ouders er rekening mee kunnen houden.
• Zorg dat je zieke kind niet in de buurt komt van zwangere vrouwen.
• Als je kind zich erg ziek voelt, kun je paracetamol geven. Lees de bijsluiter goed voor de juiste dosering. Lees hier hoe je je baby het beste een zetpil kunt geven. 

Wordt je kind steeds zieker? Wordt hij suf, benauwd, grauw? Of gaat hij braken of steeds minder drinken? Of gaat de koorts niet na drie dagen weg? Neem dan altijd contact op met je huisarts.

Tip: Hoeveel moet je baby of kind per dag drinken? En hoe zit dat met warm weer?

Rodehond tijdens zwangerschap

Als je zwanger bent, kan rodehond erg gevaarlijk zijn. Niet zozeer voor jezelf, maar wel voor je ongeboren kind. Tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap kan het rubellavirus de baby beschadigen. Het virus kan zorgen voor een miskraam of ernstige aangeboren afwijkingen.

Als je zwanger bent, kun je de ziekte alléén krijgen als je nog nooit eerder (als kind) rodehond hebt gehad en je niet tegen het virus bent ingeënt. Krijg je rodehond tijdens de eerste helft van je zwangerschap, dan heeft de baby meer kans op bijvoorbeeld hartafwijkingen, blindheid en doofheid. Neem altijd direct contact op met de huisarts, als je bang bent dat je besmet bent geraakt met rodehond.

Vaccinatie tegen rodehond

In Nederland worden kinderen tegen rodehond ingeënt. Dit gebeurt met de BMR-vaccinatie, die beschermt tegen bof, mazelen en rodehond. Je kind krijgt twee BMR-inentingen aangeboden: de eerste als hij veertien maanden is en de tweede als hij negen jaar oud is. Ze krijgen de vaccinatie niet eerder, omdat de vaccinatie pas vanaf twaalf maanden goed werkt. Tot die tijd hebben kinderen nog genoeg aan de antistoffen die ze van hun moeder hebben meegekregen. Die verdwijnen langzaam uit het lichaam.

Tot in de jaren zeventig was rodehond een veelvoorkomende kinderziekte. Vanaf 1974 werd de rodehondvaccinatie via het Rijksvaccinatieprogramma aangeboden aan elfjarige meisjes om aangeboren afwijkingen bij baby’s te voorkomen. Sinds 1987 wordt de vaccinatie gegeven aan alle kinderen. Sindsdien komt de ziekte in Nederland bijna niet meer voor. Er zijn doorgaans minder dan vijf gevallen per jaar.

Onder bevolkingsgroepen die zich niet laten vaccineren, breken soms nog wel epidemieën uit. De rodehond-epidemie van 2004/2005 kwam voornamelijk voor onder niet-gevaccineerde schoolkinderen. Tijdens deze uitbraak werden ook 32 zwangere vrouwen besmet met rodehond. Dit leidde tot twee spontane miskramen en elf kinderen met aangeboren afwijkingen. In 2013 was er een kleine uitbraak met 54 gevallen van rodehond rond een orthodox-protestantse school.

Kan de vaccinatie bijwerkingen veroorzaken?

De BMR-vaccinatie kan bijwerkingen veroorzaken. Deze zijn doorgaans niet ernstig en slechts tijdelijk, zoals koorts of een rode plek. Er zijn veel spookverhalen over de BMR-vaccinatie. De bekendste is dat de vaccinatie autisme kan veroorzaken. Dat is niet waar. De arts die dit onderzoek publiceerde, bleek een fraudeur en hij werd uit zijn ambt gezet.

Een wetenschappelijk verband tussen de vaccinatie en autisme is nooit gevonden. Ook zijn er geen aanwijzingen dat de vaccinatie tot suikerziekte of een chronische darmontsteking kan leiden. Van de vaccinatie kun je geen rodehond krijgen.

Is je kind ziek als de BMR-vaccinatie gepland staat? Overleg dan met de arts of vaccineren verstandig is. Voor meer informatie kun je kijken op de site van het RIVM.

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bron: RIVM

Meer over kinderziekten:

Roodvonk bij baby, kind of volwassene

Mazelen bij baby, kind en zwangerschap

Waterpokken: alles wat je moet weten

De vijfde ziekte bij baby of kind

De zesde ziekte bij baby of kind

Hepatitis B bij je kind, hoe voorkom je het?

Streptokokken B: gevaarlijk voor pasgeboren baby's

Top 3 (gratis) babydozen

Difterie, wat is het en hoe behandel je het?

Kinkhoest bij je baby

Paracetamol zetpillen

Bestel

Neusspray voor baby's

Bestel

Digitale thermometer

Shop

Vitamine D

Bestel

Oorthermometer

Shop