Thuis of in het ziekenhuis bevallen?

Wil jij thuis bevallen of in het ziekenhuis? Of twijfel je nog? Het is sowieso belangrijk om je over beide opties goed te (laten) informeren, zodat je bewust kiest en je erop kunt voorbereiden. Alles over de voor- en nadelen van thuis of in het ziekenhuis bevallen.

In samenwerking met expert

Georgina Kwakye

Zwangerschapscoach

Thuis of in het ziekenhuis bevallen: wat is het veiligst?

Laten we daarmee beginnen, veiligheid voorop. Uit recent Nederlands onderzoek blijkt dat het voor een vrouw zonder medische indicatie even veilig is om thuis met een verloskundige te bevallen, als in het ziekenhuis. Voor dit onderzoek uit 2015 bestudeerden gynaecologen en verloskundigen van het AMC en het VUmc in Amsterdam 80.000 bevallingen.

Veel mensen denken onterecht dat bevallen in het ziekenhuis voor iedereen per definitie het veiligst is. Zowel aan ziekenhuisbevallingen als aan thuisbevallingen zijn risico’s verbonden. Zo worden er in het ziekenhuis sneller ingrepen gedaan, die misschien niet altijd nodig zijn en complicaties kunnen veroorzaken. Ook kom je in het ziekenhuis makkelijker in aanraking met schadelijke bacteriën. Thuis is medische hulp dan weer niet voor elke complicatie aanwezig. Verloskundigen zijn wel opgeleid om verschillende medische handelingen uit te voeren en hebben apparatuur bij zich (zuurstof bijvoorbeeld) om levensreddende handelingen te kunnen verrichten tot de ambulance er is. Volgens de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen komt zo’n spoedsituatie bij 5% van de thuisbevallingen voor.

Ook belangrijk is waar je je het veiligst en fijnst vóélt. Als je bang bent om thuis te bevallen of het ziekenhuis juist eng vindt, zorgt dat voor veel spanning. Daardoor maak je minder makkelijk de hormonen aan die nodig zijn voor de bevalling, en dat kan er weer toe leiden dat er ingrepen nodig zijn. Ook goed om te beseffen: bevallen zonder risico’s bestaat niet, maar de meeste bevallingen verlopen zonder problemen en zonder dat er medische hulp nodig is.

Meer lezen: Spanning en angst voor de bevalling, dit kun je eraan doen

Onderzoek naar tevredenheid

Marlies Rijnders van onderzoeksinstituut TNO promoveerde in 2011 op het onderwerp ‘tevredenheid over de bevalling’. Zij concludeerde dat vrouwen die kozen voor een thuisbevalling en ook daadwerkelijk thuis konden bevallen, het meest tevreden zijn. Daarna volgt de groep die vooraf koos voor het ziekenhuis, gevolgd door de vrouwen die kozen voor thuis bevallen, maar tijdens de bevalling naar het ziekenhuis werden verwezen. Die laatste groep kijkt met de minst positieve gevoelens terug op de bevalling.

Pijnbehandeling ziekenhuis

Belangrijk voor je keuze is ook of je medische pijnbestrijding wilt. Alleen in het ziekenhuis kun je pijnmedicatie krijgen tijdens de bevalling. De gangbare soorten pijnmedicatie zijn een ruggenprik, pethidine (injectie met morfine) en remifentanil (infuuspompje met morfine). Ook kun je in sommige ziekenhuizen kiezen voor lachgas. Al deze middelen mogen thuis niet gegeven worden. Overigens kan per ziekenhuis verschillen welke pijnmedicatie verkrijgbaar is en wanneer je een ruggenprik kunt krijgen. Informeer daar van tevoren goed naar.

Pijnbestrijding thuis

Ook thuis is er veel mogelijk om pijn te verlichten, zoals ademhalingstechnieken, ontspanningstechnieken, massage, beweging, acupressuur en warm water. Bevallen in bad (wat trouwens ook in steeds meer ziekenhuizen kan) wordt onder meer vanwege de pijnstillende werking steeds populairder. Er is onderzoek gedaan naar vrouwen die een ruggenprik wilden en eerst op advies een uur in een bevalbad stapten: voor 60% was pijnstilling daarna niet meer nodig.

Sommige verloskundigen hebben een training gevolgd om steriele waterinjecties te geven tegen de pijn. Dit zijn injecties met water op vier plekken op de rug, die drie kwartier tot twee uur verdovend kunnen werken. Het TENS-apparaat, dat je zelf kunt huren en bedienen, werkt volgens hetzelfde principe.

Lees hier alles over natuurlijke pijnbestrijding: dit zijn de mogelijkheden.

Kun je altijd thuis bevallen?

Heb je altijd de keuze tussen thuis of in het ziekenhuis bevallen? Je kunt thuis bevallen als je 37 weken of langer zwanger bent, jij en de baby gezond zijn en er geen verhoogd risico op complicaties is. Bij een eerste kind wordt ongeveer de helft van de vrouwen tijdens de bevalling alsnog naar het ziekenhuis verwezen. Een reden kan bijvoorbeeld zijn dat de ontsluiting lange tijd niet vordert, waardoor weeënopwekkers nodig zijn. Meestal is er geen haast om naar het ziekenhuis te gaan en kun je er rustig naartoe rijden. Wat dat betreft is er geen verschil met een poliklinische bevalling: dan ben je het eerste deel van de ontsluitingsfase ook thuis. Uit cijfers uit 2016 van het CBS blijkt dat het aantal vrouwen dat door een complicatie halsoverkop naar het ziekenhuis moest tussen 2010 en 2015 is gehalveerd.

Bij bepaalde ziektes en medische aandoeningen word je tijdens de zwangerschap en bevalling begeleid door een gynaecoloog in het ziekenhuis. Ook als er tijdens de zwangerschap complicaties optreden, of als de baby erg ongunstig blijkt te liggen, verwijst de verloskundige je door naar het ziekenhuis. Meestal word je daar dan verder begeleid (tenzij de complicatie verholpen kan worden).

Overigens zijn medische richtlijnen geen wetten en heb je altijd het recht zelf te kiezen of je wilt thuis of ziekenhuis bevallen, ook als je een medische indicatie hebt. De verantwoordelijkheid voor die keuze (en de consequenties ervan) ligt ook bij jou. Als je meer wilt weten over bevallen buiten de richtlijnen kun je kijken op geboortebeweging.nl.

Meer weten? Van stuitligging tot sterrenkijker. Lees hier meer over de verschillende liggingen van een baby in de baarmoeder.

Gesponsord

Zwangerschapskleding

Ziekenhuis: poliklinisch of medisch

Er zijn verschillende soorten ziekenhuisbevallingen. Een geplande poliklinische bevalling kun je zien als een ‘verplaatste thuisbevalling’: je bent een deel van de ontsluitingsfase thuis en maakt de bevalling met je eigen verloskundige af in een verloskamer in het ziekenhuis. Als je tijdens een poliklinische bevalling pijnmedicatie wilt of als er complicaties zijn, word je overgedragen aan de verloskundigen en gynaecoloog van het ziekenhuis. Vanaf dan is het een medische bevalling. Dit is ook zo als je tijdens een thuisbevalling naar het ziekenhuis wordt verwezen én als je al tijdens de zwangerschap een medische indicatie hebt.

Alles over pijnbestrijding tijdens de bevalling

Maak een geboorteplan

Thuis bevallen of in het ziekenhuis: wat je ook kiest, maak een geboorteplan. Thuis kun je ongestoord je gang gaan. Je bent gewend om je daar te ontspannen en je kunt de omstandigheden en de sfeer zo regelen dat dat het beste lukt. Op je eigen terrein heb je vaak meer zelfvertrouwen en is het makkelijker om aan te geven wat je wel en niet wilt. De verloskundige is bij jou te gast, dat voelt heel anders dan wanneer jij te gast bent in het ziekenhuis. Een verloskamer is onbekend terrein en je krijgt te maken met regels en protocollen die daar nu eenmaal gelden, maar die voor jou misschien niet nodig zijn. Dat maakt dat je sneller het gevoel kunt hebben dat je bent overgeleverd aan andermans beslissingen.

Toch kun je ook in het ziekenhuis veel doen om je zoveel mogelijk op je gemak te voelen en de regie over je bevalling te houden. Hierbij helpt een geboorteplan, waarin je opschrijft wat je belangrijk vindt, wat je wel en niet wilt en wat jou helpt ontspannen. Zo weet iedereen in het ziekenhuis hoe ze je het beste kunnen begeleiden. Je mag erop vertrouwen dat er zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met jouw wensen, en als dit niet gebeurt kun je om uitleg vragen. Ook als je thuis bevalt is het goed om je voorkeuren op te schrijven voor je verloskundige of voor als je toch naar het ziekenhuis moet.

Check hier onze handige handleiding: zo schrijf je een geboorteplan.

Thuis of in het ziekenhuis bevallen

De voor- en nadelen op een rij. Houd hierbij in je achterhoofd dat het heel persoonlijk is wat precies voor- en nadelen zijn. Wat de ene vrouw prettig vindt, is voor een ander misschien vervelend of minder belangrijk.

Voordelen thuisbevalling:

Je kunt doen en laten wat je wilt. De sfeer is intiemer en meer ontspannen.
Je hoeft niet met weeën in de auto.
Je hebt minder kans op ingrepen.
Er zijn geen ziekenhuisbacteriën en er is minder kans op een infectie.
Je baby is gelijk in zijn eigen omgeving, waar je alle tijd hebt voor elkaar.
Je kunt je vaak beter ontspannen in je eigen omgeving waardoor je meer endorfine kunt aanmaken die pijnstillend werken.
De verzekering vergoedt de bevalling vanuit het basispakket en je hoeft geen eigen risico te betalen. Ook als je toch naar het ziekenhuis moet om een medische reden, wordt dit vergoed.
Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die thuis bevallen positiever terugkijken op hun bevalling.

Meer weten? Zorgverzekering en zwangerschap: check hier wat er wordt vergoed.

Nadelen thuisbevalling:

Houd er rekening mee dat je misschien toch naar het ziekenhuis moet. Dit kan ook vóór de bevalling gebeuren, of pas na de geboorte. Ook bij een vroeggeboorte ga je naar het ziekenhuis.
Als je pijnmedicatie wilt, moet je daarvoor naar het ziekenhuis.

Voordelen ziekenhuisbevalling:

Je kunt sneller pijnmedicatie krijgen dan wanneer je vanuit huis eerst naar het ziekenhuis moet.
Bij complicaties waarvoor een gynaecoloog of kinderarts nodig is, is deze hulp sneller voorhanden.

Nadelen ziekenhuisbevalling:

Je moet met weeën in de auto.
Je hebt minder privacy en je bent in een vreemde omgeving.
Er is een grotere kans op ingrepen zoals kunstmatig vliezen breken, weeënopwekkers, pijnmedicatie, een knip of een kunstverlossing.
Je krijgt te maken met ziekenhuisregels wordt ziekenhuisprotocollen, waardoor het lastiger om zelf de regie te houden over je bevalling. Je voelt je sneller overgeleverd aan afspraken en beslissingen van anderen.
Er is meer kans op een infectie.
Als je zonder medische indicatie in het ziekenhuis bevalt, betaal je een eigen bijdrage. Deze bijdrage verschilt per ziekenhuis, maar ligt meestal rond de 350 à 400 euro.

Thuis of ziekenhuis bevallen: hoe kies je?

Wat voor de ene vrouw dé reden is om te kiezen voor het ziekenhuis (artsen, medische apparatuur en pijnmedicatie in de buurt), is voor een ander de belangrijkste reden om er zo ver mogelijk bij vandaan te blijven. Het gaat erom dat je kiest voor de plek waar jij je het fijnst en veiligst voelt, omdat dat van invloed is op je ontspanning en daardoor op het verloop van de bevalling. Probeer je niet te laten leiden door wat anderen willen of doen, maar informeer jezelf en weeg af wat voor jou belangrijk is. Je hebt bij beide keuzes te maken met voordelen en risico’s en welke je het zwaarst laat wegen, is aan jou. Dat hoef je ook niet te verantwoorden. En afgezien van cijfers en feiten, is een goede ervaring heel belangrijk. Dit beïnvloedt de binding met je baby, de periode na de bevalling en je herinnering die altijd blijft.

Als je twijfelt over thuis bevallen of in het ziekenhuis, kun je eens onderzoeken wat precies jou een veilig gevoel geeft en waarom. Ga jij (of je partner) vooral uit van doemscenario’s? Waar ben je bang voor? Hoe groot is die kans? Wat als je uitgaat van de kans dat alles goed gaat? Wat wil je diep van binnen? Wat heb je nodig om je daar zelfverzekerd en rustig over te voelen? Bespreek dit samen met je partner met jullie verloskundige en eventueel ook met een geboortecoach. Zij kunnen feiten voor je op een rijtje zetten en misverstanden eruit filteren.

Meer lezen: Stappenplan: zo verwerk je een traumatische bevalling

Bevallen in het ziekenhuis: tips

Kies je ziekenhuis met zorg uit, zodat je weet waar je gaat bevallen en wat het beleid is, bijvoorbeeld voor het geven van pijnmedicatie. Vraag informatie aan bij de ziekenhuizen in je buurt en bezoek informatieavonden en rondleidingen over de verlosafdeling.
In sommige regio’s moet je er rekening mee houden dat je niet kunt bevallen in het ziekenhuis dat je hebt uitgekozen, omdat daar op dat moment geen plek is.
Het percentage bevallingen met bijvoorbeeld een knip of ruggenprik kan per ziekenhuis erg verschillen. De kans hierop is in het ene ziekenhuis dus groter dan in het andere. Dit kun je navragen en laten meewegen in je keuze.Lees ook: Hoe risicovol is een ruggenprik voor moeder en baby?

Thuis bevallen: tips

De ene verloskundige verwijst vrouwen tijdens de bevalling sneller naar het ziekenhuis dan de andere. Dit heeft onder meer te maken met de visie van de verloskundigenpraktijk, ervaring en het vertrouwen in thuis bevallen. Als je graag thuis wilt bevallen, loont het dus de moeite om een ervaren verloskundige te zoeken die hier veel vertrouwen in heeft.
Bereid je samen met je partner goed voor, bijvoorbeeld door samen een zwangerschapscursus te volgen. Als je partner ook alle vertrouwen heeft in een thuisbevalling en goed weet hoe hij jou kan steunen, is de kans groter dat je optimaal kunt ontspannen. Maar hij is ook jouw vaste ondersteuning als je toch naar het ziekenhuis moet en ineens met andere begeleiding te maken krijgt.

Fijn om in huis te hebben bij een thuisbevalling:

Waterdichte matrasbeschermer Leen Bakker - 160x200 cm

€ 99,99 bij

HeltiQ Kraammatras 2 stuks

€ 99,99 bij

Heka celstof onderlegger 8 stuks 60 x 60 cm

€ 99,99 bij

Tryco Aluminium Kruik

€ 99,99 bij

Weleda Perineum Massageolie

€ 99,99 bij

HeltiQ Kraamverband

€ 99,99 bij

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bron: De Verloskundige

Bevallen: thuis of in het ziekenhuis?

In samenwerking met expert

Georgina Kwakye

Zwangerschapscoach

Thuis of in het ziekenhuis bevallen: wat is het veiligst?

Onderzoek naar tevredenheid

Pijnbehandeling ziekenhuis

Pijnbestrijding thuis

Kun je altijd thuis bevallen?

Ziekenhuis: poliklinisch of medisch

Maak een geboorteplan

Thuis of in het ziekenhuis bevallen

Voordelen thuisbevalling:

Nadelen thuisbevalling:

Voordelen ziekenhuisbevalling:

Nadelen ziekenhuisbevalling:

Thuis of ziekenhuis bevallen: hoe kies je?

Bevallen in het ziekenhuis: tips

Thuis bevallen: tips

Fijn om in huis te hebben bij een thuisbevalling: