De eerste 24 uur met je baby, hoe gaat dat?

Als je in het ziekenhuis bevalt ben je wat later alleen thuis met je baby, maar hoe dan ook ga je het meemaken: die eerste 24 uur als nieuw gezin in jullie eigen huis. Wat kun je die allereerste dag en nacht verwachten, met andere woorden: de eerste 24 uur met je baby?

De eerste 24 uur baby

Eindelijk, je baby is er! Maar eh, hoe ga je dat eigenlijk precies doen nu hij niet meer vanzelf wordt verzorgd in je buik? Wat komt er op je af nu je partner en jij voor het eerst samen voor jullie pasgeboren baby gaan zorgen? Dat kunnen jullie natuurlijk best, vertrouw daar maar op. Maar het kan wel handig zijn om een beetje te weten wat je te wachten staat en waar je op moet letten.

Tip: Heb je al een Maxi-cosi voor het ritje vanuit het ziekenhuis naar huis? Hier vind je ze

1. Ademhaling

De meeste ouders vinden het best spannend om de eerste 24 uur alleen met je baby te zijn. De ademhaling van je baby alleen al kan je onrustig maken. Soms merk je haast niet dat hij ademt en dan hoor je weer een diepe zucht of geknor. Dat is normaal. De besturing van het ademhalingssysteem is nog niet volgroeid; pas na een maand of vier gaat je baby rustig en regelmatig ademhalen.

2. Huilen

De enige manier waarop een pasgeboren baby kan communiceren is door te huilen. Voor jou en je partner is dat de eerste tijd wennen, want waarom huilt je baby? Heeft hij honger? Wil hij een schone luier of heeft hij het koud? Dat is de eerste 24 uur met je baby waarschijnlijk gissen, je leert dit al doende ontdekken. Op een gegeven moment begin je de verschillende huiltjes van je baby te herkennen en weet je wat hij ermee bedoelt. Als je hebt geprobeerd of je baby wil drinken, een schone luier nodig heeft en zijn temperatuur hebt gecheckt, is hem vasthouden ook altijd een goed idee.

Lees meer: Dunstan Babytaal: ontdek de geheime taal van je pasgeboren baby

Een pasgeboren baby wil het liefst aldoor dichtbij de ouders zijn en hun warmte voelen, als het kan van de blote huid. Dit huid-op-huid-contact reguleert zijn temperatuur en lichaamsfuncties en het geeft hem een veilig gevoel in de nieuwe wereld waarin hij terecht is gekomen. Hij kan ook huilen omdat de geboorte een indrukwekkende ervaring voor hem was, en misschien heeft hij er fysiek nog wat last van. Net als wij heeft een baby behoefte om zich te uiten. De troostende stem van zijn vader of moeder (hij herkent beide stemmen uit de buik) helpt hem daarbij.

Dit is waarom je baby buidelen zo belangrijk is.

3. Borst- of flesvoeding

– Borstvoeding

Bij de bevalling wordt je baby zodra hij is geboren (in de meeste gevallen) meteen op je blote borst gelegd. Zodra je baby een beetje is bijgekomen, wat alerter wordt en gaat ‘zoeken’, kun je hem aanleggen. Van nature kunnen baby’s zelf, ondersteund door de moeder, naar de borst kruipen en aanhappen. Dit gebeurt vrijwel altijd in het eerste uur, vooral als de omgeving rustig is en moeder en baby er alle tijd voor krijgen.

De eerste moedermelk heet colostrum en zit vol met antistoffen. De melk is licht verteerbaar en baby’s willen in het begin vaak drinken. Als je baby wakker is, smakkende geluidjes maakt, op zijn handjes gaat sabbelen, zijn hoofdje optilt, naar de borst grijpt of begint te huilen, kun je hem aanleggen. Dit zijn hongersignalen. Bij elke poging om aan te leggen krijgt je lichaam een seintje om de melkproductie op gang te brengen. Probeer dit dus vaak te doen, al hoef je hem er niet voor wakker te maken. Het helpt als je je baby veel huid-op-huid bij je hebt, zodat je hongersignalen leert herkennen en je baby makkelijk de borst kan vinden. De kraamverzorgende kan je helpen bij de borstvoeding. Check dit handige borstvoedingsschema.

Tip: Zo leg je je baby aan in 3 stappen

– Flesvoeding
De eerste 24 uur heeft je baby nog genoeg reserves, dus hoeft hij nog niet om de drie à vier uur flesvoeding te krijgen. Als je hongersignalen merkt (zie bij borstvoeding), kun je hem 10ml melk geven. Je kunt ongeveer om de drie à vier uur aanhouden, maar net als bij borstvoeding hoef je je baby zeker de eerste 24 uur niet wakker te maken als hij tevreden ligt te slapen. Ook daarna kun je met flesvoeding voeden op verzoek, of met een schema, net wat je voorkeur heeft. Check dit handige kunstvoedingsschema.

Lees meer:

4. Krampjes

Je baby kan last krijgen van krampjes. Dat is meestal een half uur nadat je baby heeft gedronken. Als je baby krampjes heeft, kun je hem vasthouden en zachtjes met ronddraaiende bewegingen (met de klok mee) over zijn buikje wrijven. Bij krampjes krijgt een baby vaak ook zuigbehoefte. Als je borstvoeding wilt geven, kun je het beste wachten met een speentje tot de melkproductie goed op gang is gekomen en je baby heeft geleerd hoe hij moet drinken.

5. Verslikken en spugen

Tijdens de bevalling kan er bloed en slijm in de mond van je baby terecht zijn gekomen. Dit wordt vaak later weer uitgespuugd. Bij verslikken of spugen kan je baby het benauwd krijgen en gaan overgeven. Leg hem dan op zijn zij en klop zachtjes op zijn rug. Ook gaan veel baby’s spugen na de voeding. Houd je baby na het voeden rechtop tegen je aan en laat hem boeren.

Tip: 3 technieken om je baby goed te laten boeren

6. Veilig slapen

Pasgeboren baby’s slapen heel veel en zeker na de bevalling zal je baby moe zijn en veel slapen. Over wat het beste is, samen slapen of in een eigen bedje, zijn verschillende adviezen en bij beide horen andere veiligheidsmaatregelen. Lees je hierover in voor de bevalling, zodat je hier zelf een keuze in kunt maken. Je kunt zijn bedje ook naast jouw bed zetten of een co-sleeper gebruiken.

Leg je baby op zijn rug, dat is de veiligste houding. Als je baby misselijk is, kun je hem op zijn zij leggen. Zorg dan dat hij wordt gesteund door een opgerolde doek in zijn rug. Maak het bedje kort op, zodat hij met zijn voeten dicht tegen het voeteneinde ligt. Zo kan hij niet met zijn hoofd onder de deken komen.

Lees meer: Veilig slapen: waar moet je op letten?

7. Poepen en plassen

Als je baby voor het eerst na de bevalling poept, is zijn poep donkergroen of zwart van kleur. De poep is ook een beetje plakkerig. Deze poep heet meconium en de kleur wordt veroorzaakt door vruchtwater met afvalstoffen erin, dat je baby in de baarmoeder heeft ingeslikt.

Verschoon je baby voor of na elke voeding (wat het beste werkt voor jullie) en bewaar de luiers, zodat de kraamverzorgster kan beoordelen of je baby genoeg plast en poept. Je baby moet binnen 24 uur na de bevalling in elk geval een plasluier hebben. Als dat nog niet is gelukt, laat dit dan aan je verloskundige weten. Het is niet erg als je baby later dan 24 uur na de bevalling poept, maar dit moet wel binnen 48 uur gebeuren.

Lees meer: Babypoep: wat is normaal?

8. Temperatuur

Een baby regelt zijn temperatuur vooral via zijn hoofd. Alleen in de eerste week – bij te vroeg geboren baby’s wat langer – kan een mutsje je baby helpen op temperatuur te blijven. Daarna hoef je binnen geen mutsje meer op te zetten en zeker niet tijdens het slapen.

Tijdens de kraamweek check je bij elke verschoning de temperatuur van je baby. Een pasgeboren baby mag eigenlijk geen verhoging of verlaging hebben (de temperatuur hoort tussen de 36,5 en 37,5 graden Celsius te zijn). Alles wat daarvan afwijkt kan een aanwijzing zijn voor bijvoorbeeld een infectie. Natuurlijk kan je baby ook gewoon iets te warm of te koud zijn aangekleed.

Heeft je baby een klein beetje verhoging (tussen de 37,5 en 38 graden Celsius), trek dan een laagje kleding uit. Daarna neem je de temperatuur nog eens op. Blijft de verhoging? Neem dan contact op met je verloskundige of huisarts. Heeft je baby wat verlaging (tussen de 36 en 36,5 graden Celsius), kleed je baby dan warmer aan en/of neem hem bij je en check de temperatuur na een uur nog eens. Is je baby nog steeds te koud, neem dan ook contact op met je verloskundige of huisarts.

Ook voor het reguleren van de temperatuur kan huid-op-huid-contact goed helpen. Je baby blijft zo makkelijker op temperatuur en het kost hem minder energie.

6 stappen: Zo neem je de temperatuur van je baby op

9. Geboortegewicht

De eerste dagen na de bevalling valt je baby af. Dit komt omdat je baby nog moet leren om goed te drinken. Als je borstvoeding wilt geven, kan het zijn dat de melkproductie nog goed op gang moet komen. Maak je geen zorgen dat je baby te weinig voeding binnenkrijgt. Hij heeft nog genoeg reserves en je kraamverzorgster weegt je baby elke dag. Wel is het zo dat je baby maximaal tien procent van zijn geboortegewicht mag verliezen. Daarna is het belangrijk dat hij weer aankomt. Je baby hoort binnen twee weken weer op zijn geboortegewicht te zitten. Maar daar hoef je je in de eerste 24 uur dus nog niet druk om te maken.

Lees meer: Hoe weet je of je baby genoeg gedronken heeft?

10. Voor het eerst in bad?

In de eerste 24 uur hoeft je baby nog niet in bad. Bij de geboorte hebben baby’s vaak een vettig, wit laagje op hun huid. Dit heet vernix en het beschermt de kwetsbare huid van je baby tegen bacteriën. Het is daarom beter om het er niet meteen af te wassen. Ook is aan- en uitkleden, warm badwater en dan weer koele lucht nog best onrustig voor je baby en zijn lichaamstemperatuur. Hij moet toch al veel prikkels verwerken nu hij voor het eerst kennismaakt met de wereld buiten de buik. Een bad hoeft pas op de tweede of derde dag na zijn geboorte (of later). De kraamverzorgster kan je hier de eerste keer bij helpen als je dat wilt. Ze laat dan bijvoorbeeld zien hoe je je baby veilig vasthoudt in het water, uit bad tilt en afdroogt.

Lees meer: Je baby in bad doen in 10 stappen

Jij

De eerste uren na je bevalling kun je je trillerig, hongerig en hyper van de adrenaline voelen. Niet zo gek: een bevalling wordt wel eens vergeleken met het lopen van een marathon. Daarna kun je je nog een hele tijd moe en slap voelen en er zijn nog wat dingen waar je rekening mee moet houden.

1. Bloedverlies

Iedere vrouw heeft na de bevalling bloedverlies (vloeien). Dit komt door de wond die de placenta achterlaat. De bloedvaatjes van de wond trekken dicht doordat je baarmoeder samentrekt tot hij weer zo klein is als voor de zwangerschap. Het genezen van de wond en het nabloeden kan even duren. Het bloedverlies lijkt op een hevige mestruatie en er kunnen stolsels in zitten. Vertrouw je het niet omdat je veel bloed verliest en/of de stolsels erg groot zijn, bel dan de verloskundige. Doe dat ook als je koorts krijgt.

De eerste dagen is de hoeveelheid bloed meer dan wanneer je ongesteld bent en daarom heb je geen maandverband, maar kraamverband nodig. Lees hier hoe lang je dat gemiddeld moet gebruiken.

Lees meer: Vloeien na de bevalling, dit kun je verwachten

2. Naweeën

Na de bevalling kun je last hebben van naweeën. Dit zijn samentrekkingen van de krimpende baarmoeder. Niet iedere vrouw heeft ze of vindt ze pijnlijk, sommige vrouwen voelen ze vooral als ze hun baby de borst geven. Maar ze kunnen soms ook evenveel pijn doen als de weeën tijdens de bevalling. Hoe vervelend ook, de naweeën helpen het herstel van je baarmoeder. Meestal duren ze korter dan bevallingsweeën en de pijn wordt na een dag of drie minder. Een warme kruik of douche kan goed helpen, net als ademhalingstechnieken die je bij de bevalling gebruikte. Maar je mag ook paracetamol slikken om de pijn te verlichten (ook als je borstvoeding geeft).

3. Plassen

Het is belangrijk dat je binnen zes uur na de geboorte hebt geplast, zodat je blaas leeg is. Er is dan ruimte voor je baarmoeder om samen te trekken. Na de bevalling voel je vaak niet goed dat je blaas vol is en soms lukt plassen niet. Blijf goed drinken en ga ieder uur naar de wc, ook als je denkt dat je niet hoeft. Bel je verloskundige als je na zes uur nog niet hebt geplast.

4. Hechtingen

Mocht je hechtingen en/of een wondje of scheurtje hebben, dan voelt dat branderig tijdens het plassen. Het helpt om er lauwwarm water uit een kan of bidon over te gieten terwijl je plast, zodat de urine direct wordt weggespoeld. Plassen onder de douche kan ook (het is maar tijdelijk en alles wat helpt is geoorloofd als je net bent bevallen, toch?).

5. Allemaal emoties

De eerste 24 uur kun je in een behoorlijke emotionele rollercoaster zitten. Eerst heb je nog adrenaline in je lichaam die in de persfase is vrijgekomen. Samen met de oxytocine die je aanmaakt als je je baby voor het eerst vasthoudt, kan dat een euforisch gevoel geven. Vaak kunnen vrouwen er de eerste uren niet van slapen. Ook kun je je ineens overweldigd voelen door de nieuwe verantwoordelijkheid voor je baby. Zo stuiter je het ene moment van liefde, dan weer vliegt de onwennigheid je aan en soms weet je misschien even niet wat je nou eigenlijk voelt. Ook kan ineens een enorme moeheid toeslaan. Laat het gebeuren, lucht je hart en probeer uit te rusten.

Ook in de weken na de bevalling kun je je emotioneel gezien niet jezelf voelen. Er is dan een sterke daling van concentraties hormonen die tijdens de zwangerschap juist hoog zijn. Daardoor kun je last krijgen van huilbuien. Dit noemen ze ook wel kraamtranen.

Lees meer: Alles over kraamtranen en babyblues

6. Vraag om hulp

Misschien vind je het heerlijk, die eerste 24 uur alleen met je nieuwe gezin. Het kan heel intiem en bijzonder zijn. Veel moeders hebben direct een sterk moedergevoel en volgen het liefst hun eigen intuïtie, zonder al te veel bemoeienis. Maar ook veel moeders voelen dat niet meteen en vinden het heel spannend en onwerkelijk. Of moeten eerst enorm bijkomen van de bevalling. Alles op z’n tijd.

Weet dat jij en je partner er nooit alleen voor staan. Je maakt op de eerste dag al kennis met de kraamverzorgster en zij is er de hele eerste week om je baby, jou en je partner te verzorgen en al jullie vragen te beantwoorden. De verloskundige komt ook regelmatig langs om jou en je baby te controleren. Heb je twijfels of dringende vragen, bel haar dan gerust, ook ‘s nachts.

Tips

Tot slot nog een paar tips voor de eerste 24 uur met je baby.

Kraamvisite
Waarschijnlijk staat er een horde familie en vrienden te popelen om je baby te zien. Onthoud: je mág ze laten wachten en je bent niemand iets verplicht. Luister vooral naar je eigen gevoel en kijk wat jij, je baby en je partner nodig hebben. In de eerste 24 uur na de bevalling gebeurt er zoveel dat je kraambezoek misschien nog niet trekt. Of alleen jullie ouders. Dat is helemaal aan jullie.
Je kunt het!
Vertrouw op jezelf. Je kunt het echt en je mag het op je eigen manier doen. Neem de tijd om rustig uit te vogelen hoe het allemaal werkt, dat ouderschap. En vergeet niet daarbij vooral je intuïtie te gebruiken. Dat hebben we niet voor niets gekregen: het is je biologische kompas. Ouders weten wat het beste is voor hun kind (en om raad vragen mag natuurlijk ook).
Geniet van elk roze wolkje
Die grote roze wolk? Meestal zijn het in de praktijk kleine roze wolkjes met tussendoor soms ook een donderwolk. Pak alle mooie momenten volop mee en realiseer je hoe bijzonder het is wat je meemaakt. En hoe trots je mag zijn op jezelf, je baby en je partner. Jullie fiksen dit toch maar mooi samen!

Lees meer: De eerste nacht met je baby: praktische tips

Bronnen: Goedbevallen, Lalecheleague, Thuisarts